του Γιώργου Μπλιώνη, διδάκτορα οικολογίας και περιβαλλοντικού ακτιβιστή
Η 5η Ιουνίου καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, από το 1972, για να θυμίζει και την πρώτη παγκόσμια συνδιάσκεψη για το περιβάλλον που διοργανώθηκε στη Στοκχόλμη από τις 5 έως τις 16 Ιουνίου εκείνου του έτους. Υπό τον τίτλο «Πολλά είδη. Ένας πλανήτης. Ένα μέλλον», οι φετινές εκδηλώσεις θα επικεντρώσουν στο ζήτημα της απίστευτης ποικιλομορφίας της ζωής στον πλανήτη μας, καθώς το 2010 έχει οριστεί και ως Διεθνές Έτος Βιοποικιλότητας.
Μέσα σε μια ατμόσφαιρα οικονομικής κρίσης, απογοήτευσης και απόγνωσης, το μήνυμα αυτής της ημέρας μπορεί άραγε να διασωθεί ή θα καταποντιστεί ως μια ακόμη βερμπαλιστική φιέστα ή ως μια πολυτέλεια που δεν μπορούμε πλέον να υποστούμε; Είμαι από εκείνους που υποστηρίζουν ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα δεν απασχολούν πλέον μόνο τους χορτάτους (δεν ξέρω αν αφορούσαν ποτέ μόνο αυτούς). Τα συγκεκριμένα προβλήματα αφορούν κυρίως τα λιγότερο προνομιούχα στρώματα, τα οποία αυξάνονται συνεχώς υπό την πίεση των αυξανόμενων ανισοτήτων. Οι συνθήκες διαβίωσης της εργατικής τάξης στη Βρετανία είχαν απασχολήσει ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα τον Έγκελς ενώ τα περιβαλλοντικά προβλήματα που ωθούν στη μετανάστευση μεγάλους πληθυσμούς και η όξυνση των αγροτικών ζητημάτων, με την κυριαρχία των πολυεθνικών διατροφής, των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας επί γενετικά τροποποιημένων σπόρων και της τεχνοκρατικής επιβολής ανεπιθύμητων επιλογών σε καταναλωτές και καλλιεργητές, είναι τεκμήρια της απόλυτης σύνδεσης της περιβαλλοντικής με την οικονομική και την κοινωνική κρίση. Αυτό σημαίνει ότι και η διέξοδος θα πρέπει να είναι συνδυασμένη. Διαφορετικά θα αποτύχει.
Συνδυασμένη διέξοδος από την πολλαπλή κρίση βέβαια εννοείται ότι θα λάβει γενικευμένα χαρακτηριστικά αλλαγής παραδείγματος ή συστημικής αλλαγής. Η αίσθηση του αδιεξόδου και της αποτυχίας είναι πλέον διάχυτη όχι μόνο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Συνεπώς, η ανθρωπότητα βρίσκεται σε μια φάση συνολικής αναθεώρησης των συμπεριφορών, των τακτικών και των διαδικασιών που χρησιμοποίησε στο προηγούμενο διάστημα. Γι’ αυτό και ακούγεται πλέον μίζερο να μιλάμε απλά για «πράσινη ανάπτυξη», δηλαδή ένα απλό ρετουσάρισμα της οικονομίας. Το στοίχημα εντοπίζεται πλέον στη διαμόρφωση μιας συνολικής οικολογικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής μεταστροφής. Και οι σαρωτικές αλλαγές δεν θα είναι πλέον απλή οραματική επιθυμία, αλλά καθημερινή πράξη κοινωνικής συνειδητοποίησης και υπευθυνότητας.
Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κεντρί