Το οικολογικό κίνημα είναι αλληλένδετο με την περιβαλλοντική εκπαίδευση

Χαιρετισμός του Μ. Τρεμόπουλου και τοποθέτηση σε στρογγυλό τραπέζι στο 5ο Συνέδριο της Π.Ε.ΕΚ.Π.Ε.

Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του 5ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Πανελλήνιας Ένωσης Εκπαιδευτικών για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Π.Ε.ΕΚ.Π.Ε.), που πραγματοποιήθηκε  στα Ιωάννινα στις 26-28 Νοεμβρίου. Με εκατοντάδες συμμετοχές και ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, κατόρθωσε να τραβήξει το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών αρχών και να εξασφαλίσει την παρουσία της Υφυπουργού Παιδείας Φ. Γεννηματά, αλλά και του αντιπροέδρου της ΟΛΜΕ Γ. Μπράτη. Στο Συνέδριο συμμετείχε και ο Ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων, Μ. Τρεμόπουλος, ο οποίος απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό κατά την έναρξη, ενώ παρουσιάστηκε και γραπτή τοποθέτησή του στο στρογγυλό τραπέζι, με τίτλο “Τοπκές κοινωνίες και αειφόρο σχολείο”.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΤΡΕΜΟΠΟΥΛΟΥ

ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ

ΣΤΟ 5Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ Π.Ε.ΕΚ.Π.Ε.

«Περιβαλλοντική Εκπαίδευση:

Το Σταυροδρόμι της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη»

Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι της ΠΕΕΚΠΕ,

Σας ευχαριστώ για την ευκαιρία να βρεθώ μαζί σας σήμερα, όχι μόνο γιατί μου δίνετε τη δυνατότητα να σας μεταφέρω κάποιες από τις σκέψεις μου, αλλά και γιατί μπορώ να ακούσω τους προβληματισμούς σας, τις ιδέες σας και την αγωνία σας για αυτή την τόσο ελπιδοφόρα υπόθεση που ονομάζεται Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.

Από τα πρώτα μου βήματα στην περιβαλλοντική και οικολογική ενημέρωση και δράση κατά τη δεκαετία του 1970, συνειδητοποίησα ότι αυτά ήταν αλληλένδετα με τη διαπαιδαγώγηση των πολιτών και την ανάγκη ποιοτικότερης εκπαίδευσης. Το οικολογικό κίνημα συνέβαλε καθοριστικά με τη δική του πίεση, στην υιοθέτηση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία και στις ριζοσπαστικές εκδοχές της εφαρμογής της, οι οποίες μπορούν να φέρουν ευρύτερες δημοκρατικές αλλαγές, τόσο εντός του σχολείου όσο και έξω από αυτό, στην ευρύτερη κοινωνία. Γι’ αυτό και το οικολογικό κίνημα με το κίνημα για την περιβαλλοντική εκπαίδευση ήταν πάντα αλληλένδετο και αλληλέγγυο.

Η ένταξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα υπήρξε επίπονη, αλλά πραγματοποιήθηκαν σημαντικά βήματα. Υπήρξε πρόοδος, αλλά και σημαντικές αδράνειες, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Και φτάνουμε σήμερα, σε μια τραγική οικονομικά περίοδο για τη χώρα μας, όπου ο θεσμός της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αντί να αναγνωριστεί ως θεμελιώδης συνεισφορά σε έναν οικολογικό αναπροσανατολισμό ολόκληρης της προσπάθειας ανόρθωσης της χώρας, να κινδυνεύει με οπισθοχώρηση και υποβάθμιση. Δεν είναι μόνο τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που έχουν δεχτεί σοβαρά πλήγματα – άλλα έχουν κλείσει, άλλα λειτουργούν με μειωμένο προσωπικό, άλλα με αποκαρδιωμένους εκπαιδευτικούς. Είναι συνολικά ο θεσμός που κινδυνεύει κατά την άποψή μου με απαξίωση. Σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως η ευέλικτη ζώνη, εφαρμόστηκαν εσπευσμένα και ακατάλληλα ή εγκαταλείφθηκαν. Συντηρητικές τάσεις στον εκπαιδευτικό χώρο έχουν επανακάμψει και απειλούν με επιστροφή σε αποτυχημένες συνταγές. Και βέβαια η οικονομική κρίση έχει κυριαρχήσει και πετσοκόβει μισθούς, υποδομές, υποστηρικτικές διαδικασίες και ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον.

Ωστόσο, όπως ένα σύμβολο των πράσινων κομμάτων της Σκανδιναβίας, το ταπεινό ραδίκι, βρίσκει τρόπο και ξεφυτρώνει μέσα από τις ρωγμές του μπετόν, έτσι και η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η εκπαίδευση για την αειφορία, με ή χωρίς ανάπτυξη, ακόμη και με μια τολμηρή από-ανάπτυξη, είναι προορισμένη να δείξει διεξόδους δημιουργικές, δημοκρατικές και με φαντασία, διεξόδους με κινητοποίηση των μαθητών και των πολιτών, με διαπαιδαγώγηση στην ευθύνη, στην αλληλεγγύη, στην αυτοοργάνωση και στη φροντίδα, με επανανακάλυψη των χαμένων φυσικών και κοινωνικών δεσμών, με αναγνώριση της σημασίας της φύσης και του σεβασμού των φυσικών διαδικασιών. Ίσως χρειαστεί λίγη περισσότερη υπομονή και επιμονή από όλους μας. Αλλά δεν κάναμε τίποτε άλλο αυτά τα χρόνια. Δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο εκείνος που είναι πεπεισμένος. Και αν είχα να κάνω μια σύσταση σε αυτούς που κάτω από αυτές τις αντίξοες συνθήκες τολμούν και διδάσκουν περιβαλλοντική εκπαίδευση, είναι μόνο αυτή. Συνεχίστε! Θα είμαστε μαζί σας. Συνοδοιπόροι και συναγωνιστές.

Ευχαριστώ πολύ και καλή επιτυχία στις εργασίες σας!

5Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ Π.Ε.ΕΚ.Π.Ε.

«Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: Το Σταυροδρόμι της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη»

ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ

«ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ»

Κυριακή 28 Νοεμβρίου 2010

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΤΡΕΜΟΠΟΥΛΟΥ

ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ

Τα «αειφόρα σχολεία» αποτελούν μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη του θεσμού της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και μια επέκταση από την τάξη σε όλο το σχολείο. Ολόκληρα σχολικά συγκροτήματα λοιπόν εμπλέκονται σε οικολογικούς τρόπους διαχείρισης της ενέργειας, του νερού, των σκουπιδιών, αλλά και του περιβάλλοντος χώρου, των σχολικών μετακινήσεων, της υγιεινής διατροφής και διαβίωσης.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ίδρυμα για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Foundation for Environmental Education – http://www.fee-international.org/) ξεκίνησε το 1994 την πρωτοβουλία των Οικολογικών Σχολείων (http://www.eco-schools.org/), με στόχο όχι μόνο να αναβαθμίσει τις περιβαλλοντικές γνώσεις των μαθητών, αλλά και να αναπτύξει την κοινωνική περιβαλλοντική τους δράση. Η πρωτοβουλία αυτή έχει φτάσει να εφαρμόζεται σε 47 χώρες και 32.000 σχολεία! Στην Ελλάδα, έχει ενταχθεί από το 1995 σε αυτό το δίκτυο και έχει την ευθύνη για την εφαρμογή του προγράμματος η Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία της Φύσης (http://www.eepf.gr/pe/ecoschools).

Αυτό που κατά την προσωπική μου άποψη έχει μεγαλύτερη σημασία στο θεσμό των αειφόρων σχολείων δεν είναι τόσο οι φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις, οι οποίες επεκτείνονται σε όλο το σχολείο. Είναι το άνοιγμα των σχολείων στην τοπική κοινωνία και η επίδρασή τους σε αυτήν, η συνεισφορά στην υιοθέτηση φιλοπεριβαλλοντικών πρακτικών. Ακόμη μεγαλύτερη σημασία έχει, αν μπορώ να δώσω μεγαλύτερη έμφαση, η συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων και των ίδιων των μαθητών. Αυτό αποτελεί μια ριζοσπαστική καινοτομία στο ελληνικό σχολικό σύστημα και αν εφαρμοστεί σε όλες του τις διαστάσεις μπορεί να εισάγει ευρύτερες κοινωνικές αλλαγές. Για παράδειγμα, αν υιοθετηθεί η προσέγγιση του Πάουλο Φρεϊρε, τότε η λειτουργία όλων όσων ζουν και εργάζονται μέσα στο σχολείο ως μια δημοκρατική κοινότητα, μπορεί να φέρει ριζικές μεταβολές. Αλλά για να δείξει η Κυβέρνηση τόση εμπιστοσύνη στα επιμέρους σχολεία και τους ανθρώπους που τα λειτουργούν ίσως περάσει αρκετός χρόνος.

Για το άνοιγμα των σχολείων στην τοπική κοινωνία δεν αρκούν μόνο οι πρωτοβουλίες των σχολείων. Και η τοπική αυτοδιοίκηση θα πρέπει να συνεργαστεί και να προσφέρει τις υπηρεσίες της για να υπάρξουν αξιόλογα αποτελέσματα. Γι’ αυτό χρειάζονται διοικήσεις με ανοιχτό μυαλό και πρόθυμες να διαθέσουν υπαλλήλους, υποδομές και οικονομικούς πόρους. Να διεκδικήσουν σχετικά ευρωπαϊκά προγράμματα. Ωστόσο, τα αποτελέσματα έχουν πάντα πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα, καθώς φτάνουν γρήγορα σε πολλά νοικοκυριά και έχουν ταχύτατες επιδράσεις.

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, πιστεύω ότι η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση δεν έχει την ανάδειξη που της αξίζει. Η τελευταία ενδιαφέρουσα αναφορά που βρήκα προέρχεται από τον Οκτώβρη του 2008 και αφορά μια απογραφή καινοτόμων εφαρμογών στην εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη (Inventory of innovative practices in education for sustainable development), η οποία μπορεί να βρεθεί στην ιστοσελίδα της Γενικής Διεύθυνσης για την Εκπαίδευση και την Κατάρτιση: http://ec.europa.eu/education/more-information/moreinformation139_en.htm

Εκεί περιλαμβάνονται και ορισμένα ελληνικά προγράμματα, οικολογικά σχολεία από την Αυστρία και τη Μάλτα, βιωματικά προγράμματα από τη Σουηδία, προγράμματα σε πανεπιστημιακό ή και επιχειρηματικό επίπεδο, αλλά μένει κανείς με τη γεύση ότι λείπουν οι τολμηρές προσεγγίσεις. Τα αειφόρα σχολεία και η ουσιαστική επίδραση που μπορούν να έχουν στις τοπικές κοινωνίες έχουν πολύ δρόμο ακόμη μπροστά τους στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.

Αφήστε ένα Σχόλιο

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Scroll to Top