Οι “οργανωμένες παραλίες” με τον τρόπο που συνήθως στη χώρα μας λειτουργούν (μόνιμες ομπρέλες, ξαπλώστρες, τραπεζοκαθίσματα, ξύλινοι διάδρομοι στην άμμο, ολοήμερη και ολονύκτια λειτουργία beach bar) συνιστούν σοβαρή περιβαλλοντική απειλή και όχι μόνο στις προστατευόμενες περιοχές. H αποψίλωση του τοπίου από τη βλάστηση, οι αυθαίρετες κατασκευές, η ηχορύπανση, η κίνηση οχημάτων σημαίνει απομάκρυνση της άγριας ζωής που υπάρχει και δραματική υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο υγρότοπος του Αγ. Μάμα στη Χαλκιδική.
Ενώ υπάγεται στο Δίκτυο Natura 2000, το καλοκαίρι του 2011 φιλοξενούσε εντός των ορίων του περισσότερα από 10 beach bar. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρήθηκε και σε άλλες παραλίες της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης με πιό χαρακτηριστικές αυτές στο Αγγελοχώρι, την Επανωμή, την Ν. Ηράκλεια, και αλλού. Οι οικολογικές οργανώσεις επικεντρώσαν στον Αγ. Μάμα γιατί είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα, φαίνεται από μακριά, και ο υγρότοπός του είναι σημαντικός για την οικολογική και υδρολογική του ισορροπία.
Στον Άγιο Μάμα παρατηρείται επί σειρά ετών συνεχής υποβάθμιση του οικοσυστήματος της περιοχής, μέσω της καταστροφής της βλάστησης και των θέσεων φωλεοποίησης προστατευόμενων ειδών πτηνών, της αλλοίωσης του τοπίου, της δημιουργίας δίχως σχετικής άδειας χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων αλλά και νέων οδών προσέγγισης μέσα στις αμμοθίνες, καθώς και της ανεξέλεγκτης κίνησης μηχανοκίνητων οχημάτων πάνω στις αμμοθίνες. Επιπρόσθετα αυθαίρετα κτίσματα μόνιμα ή προσωρινά, ξεφυτρώνουν κάθε χρόνο στα όρια του υγροτόπου, σκουπίδια καταλήγουν στον υγρότοπο, υπάρχει ηχορύπανση και φωτορύπανση τη νύχτα.
Δυστυχώς όλα αυτά τα χρόνια που λειτουργούν «ξαπλώστρες» και beach bar στις παραλίες καμία υπηρεσία δεν κατάφερε να ελέγξει την κατάσταση με αποτέλεσμα η κατάσταση χρόνο με το χρόνο να οδεύει προς το χειρότερο. Παράλληλα οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται μετατρέπουν τις αυτοκινούμενες κινητές καντίνες σε στάσιμο εμπόριο προχωρώντας παράνομα σε τροποποίηση της άδειας υπαιθρίου εμπορίου που έχουν στην κατοχή τους σε καφέ μπαρ.
Στη διάθεσή μας υπάρχει πληθώρα καταγγελιών, φωτογραφιών και άλλου υλικού από κατοίκους της περιοχής και καλοκαιρινούς επισκέπτες. Δυστυχώς όποιοι πολίτες προσπάθησαν να επισημάνουν σε κρατικές υπηρεσίες τις αυθερεσίες προσέκρουσαν στα κύμματα της γραφειοκρατίας, στην αναρμοδιότητα των υπηρεσιών που απευθύνθηκαν, στην έλλειψη κονδυλίων και προσωπικού, άγνοια της νομοθεσίας και άλλων δικαιολογιών που προσφέρουν υλικό είτε για κωμωδία, είτε για αστυνομικά μυθιστoρήματα…
Ως Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης συνεργαζόμενοι και με άλλες περιβαλλοντικές οργανωσεις (Καλλιστώ, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία) και κατοίκους της περιοχής προσπαθήσαμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι απευθυνόμενοι στους «αρμόδιους» δηλαδή το ΥΠΕΚΑ που έχει την ευθύνη της προστασίας των περιοχών Natura, την Κτηματική Υπηρεσία του δημοσίου που έχει την ευθύνη της προστασίας των δημόσιων εκτάσεων όπως είναι οι παραλίες από καταπατητές, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και τον Δήμο Νέας Προποντίδας υπηρεσίες των οποίων είναι υπεύθυνες για την περιοχή.
Οι πρώτες έγγραφες αναφορές και καταγγελίες έγιναν το καλοκαίρι του 2011. Κατά την συνήθη πρακτική οι αρμόδιες υπηρεσίες επικαλούνται αναρμοδιότητα ή έλλειψη στοιχείων από άλλη δημόσια υπηρεσία.
Μετά από επίμονες προσπάθειες και εμπλοκής και του κόμματος των Οικολόγων Πράσινων στο τέλος του καλοκαιριού του 2011, η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, στην οποία ανήκουν οι παραθαλάσσιες εκτάσεις, απαγόρευσε τη λειτουργία επιχειρήσεων beach bar στην περιοχή.
Συνεπής με τον εαυτό του, ο εν αργία περιφερειάρχης Παν. Ψωμιάδης και στο πλαίσιο των πολιτκών πραμβάσεων του εν όψη των βουλευτικών εκλογών δήλωσε την αντίθεσή του σ’ αυτήν την απόφαση, που προστατεύει το περιβάλλον της περιοχής και αναβαθμίζει το τοπίο από την επίθεση της ξαπλώστρας, της εκκωφαντικής μουσικής και της ασχήμιας. Επιπλέον, έστρεψε τα πυρά του εναντίον μας λέγοντας ότι: «Δήθεν οικολόγοι συμπεριφέρονται ως δυνάστες, μπλοκάροντας την τουριστική αξιοποίηση περιοχών της Χαλκιδικής και σε άλλα μέρη της χώρας» (εφημερίδα «Μακεδονία», 15-3-2012).
Εδώ και τριάντα χρόνια η Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης αποτέλεσε τον πυρήνα της διάδοσης των αρχών για μια βιώσιμη διαχείριση των περιβαλλοντικών πόρων, πρόβαλε τις προοπτικές της πολιτικής οικολογίας, ανέδειξε την κοινωνική αλληλεγγύη κι έθεσε τις βάσεις για να αναπτυχθεί ένα δίκτυο οργανώσεων συντεταγμένων στην προστασία του περιβάλλοντος και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Δεν περιμένει εύσημα από τον τέως περιφερειάρχη.
Η παραχώρηση του αιγιαλού και της παραλίας τα προηγούμενα χρόνια γινόταν χωρίς σχετική απόφαση του ΥΠΕΚΑ, κατά παράβαση της σχετικής ΚΥΑ. Μόνο μετά το χειμώνα 2011-2012, και κατόπιν των αναφορών του κόμματος των Οικολόγων Πράσινων, ερωτήθηκε το ΥΠΕΚΑ το οποίο, ωστόσο, εισηγήθηκε θετικά με υπογραφή του τότε υπουργού κ. Παπακωνσταντίνου! Η θετική εισήγηση του ΥΠΕΚΑ προκαλεσε έκπληξη, καθώς το υπουργείο ήταν ενήμερο για την κατά παράβαση των νόμων περιβαλλοντική υποβάθμιση της προστατευόμενης περιοχής του Αγ. Μάμα, με δεδομένο μάλιστα ότι ο ρόλος του είναι να αποτελεί τον θεματοφύλακα των ευαίσθητων οικολογικά περιοχών της χώρας μας.
Αυτη η απόφαση μας παρακίνησε να απονείμουμε για φέτος, όπως κάνουμε ως Οικολογική Κίνηση την ημέρα περιβάλλοντος κάθε χρόνο, το οικολογικό αντι-βραβείο τουριστικής πολιτικής από κοινού στο ΥΠΕΚΑ και τον Δήμο Ν. Προποντίδας, για την προώθηση του άριστου μοντέλου τουρισμού σε περιοχές Natura 2000.
Για κάποιους δεν έχει καμιά σημασία το ότι η περιοχή υπάγεται στο Δίκτυο Natura. Ούτε το ότι η αδειοδότηση παρόμοιων δραστηριοτήτων από τους Δήμους, χωρίς να έχει προηγηθεί οποιαδήποτε μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, υποσκάπτει το καθεστώς προστασίας των περιοχών Natura.
Για κάποιους η αποψίλωση του τοπίου από τη βλάστηση, οι αυθαίρετες κατασκευές, η ηχορύπανση, η κίνηση οχημάτων τελικά η απομάκρυνση της άγριας ζωής και δραματική υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι επενδύσεις που θα φέρουν κέρδη στις επιχειρήσεις τους και ψήφους σε αυτους που με τις ρυθμίσεις τους εξυπηρετούν αυτές τις επιχειρήσεις.
Έτσι το 2012 εμφανίζονται εκ νέου beach bar (25 περίπου από 10 που υπήρχαν το 2011) με νέες αυθαίρετες κατασκευές, εκχερώσεις, ηχορύπανση και συναλλαγές χωρίς έκδοση αποδείξεων.
Στους φορείς που επικέντρωσαν το ενδιαφέρον τους στην περιοχή προστέθηκε και η Αυτοδιοικητική Κίνηση Οικολογία-Αλληλεγγύη από τις καταγγελίες της οποίας τελικά πριν από λίγες μέρες (29/8/2012) και πάνω στο κλείσιμο της τουριστικής σεζόν ο Δήμος Προποντίδας βρήκε τους αυθαιρετούντες με ονοματεπώνυμο, ταχ. διεύθυνση και ΑΦΜ και τους καλεί εντός 30 ημερών να πληρώσουν πρόστιμα από 1500-36.000€ (!) και επιπρόσθετα να απομακρύνουν τις κατασκευές τους γιατί θα κατεδαφιστούν.
Ακόμα κι όταν οι αρμόδιες υπηρεσίες ενεργοποιούνται μετά από 5 μήνες κι αφού έχει κλείσει η τουριστική περίοδος, δίνοντας στους αυθαιρετούντες ταυτόχρονα και το περιθώριο άλλων 30 ημερών να αποσύρουν τις αυθαίρετες κατασκευές, τότε εκτός από την υποκρισία τους αποκαλύπτεται και η εγκληματική για τη χώρα μας πολιτική πρακτική των πελατειακών και ψηφοθηρικών σχέσεων. Αυτές που υποθάλπουν απαράδεκτα φαινόμενα, καταπατώντας τους νόμους και το δημόσιο συμφέρον, δημιουργώντας «παράνομους» επιχειρηματίες χωρίς να υπολογίζουν τις επιπτώσεις της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής που απορρέουν απ’ τις ενέργειες τους στην οικονομία της χώρας και κατ’ επέκταση στους μισθούς και τις συντάξεις των ανθρώπων. Πολύ δε περισσότερο, αποκαλύπτεται ότι η έννοια της ανάπτυξης ακόμη και σήμερα, μετά απ’ όσα έχουμε πάθει, μεταφράζεται σε ενέργειες «άρπα κόλα» χωρίς σχέδιο και προοπτική καταστρέφοντας τη κοινωνική συνοχή, την υγεία και το περιβάλλον προς όφελος των λίγων και των «ημετέρων».
Ένα μέρος των αυθαιρεσιών που χρόνια τώρα περιβαλλοντικές οργανώσεις και κάτοικοι της περιοχής καταγγέλλουν, έστω και καθυστερημένα μπαίνει στο δρόμο της αποκατάστασης. Η αυτοδιοίκηση, μέσω των εντεταλμένων οργάνων της (δημοτική αστυνομία, φύλακες, επιτηρητές, οδοκαθαριστές κ.λπ.) έχει νομική υποχρέωση, σε κάθε περίπτωση που διαπιστώνει καταπατήσεις ή αυθαίρετες επεμβάσεις επί των κοινοχρήστων χώρων, να ενημερώνει άμεσα τις κατά τόπους αρμόδιες υπηρεσίες, προκειμένου αυτές να προβαίνουν στη λήψη μέτρων προστασίας. Είναι απορίας άξιον πώς χρειάστηκε τόσος χρόνος για να γίνουν οι προβλεπόμενες ενέργειες.
Δεν γίνεται βέβαια καμία κουβέντα για ελέγχους για την ποιότητα και ποσότητα των τροφίμων και ποτών που σερβίρονται σε αυτά τα καταστήματα, την ηχορύπανση, τη νομιμότητα των υπαλλήλων που εργάζονται σε αυτά και πρέπει να έχουν ασφαλιστική κάλυψη και πιστοποιητικό υγιεινής, αν έκοβαν αποδείξεις, ανταποκρίνονται στις φορολογικές τους υποχρεώσεις κτλ. Αν όμως οι νόμοι εφαρμόζονταν και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί λειτουργούσαν, τότε θα υπήρχαν νόμιμοι επιχειρηματίες και τα έσοδα του κράτους δεν θα προερχόταν από την επιβολή προστίμων -τα οποία πολλές φορές δεν εισπράττονται- αλλά από τις νόμιμες φορολογικές τους υποχρεώσεις.
Μένει να συνεχίσουμε να επιμένουμε γιατί πιστεύουμε ότι ολοκληρωμένη και ορθολογική διαχείριση του παράκτιου χώρου σημαίνει προστασία των ευαίσθητων οικοσυστημάτων και της άγριας ζωής που φιλοξενούν. Οι παραλίες αποτελούν εκτός από πολύτιμα οικοσυστήματα, δημόσιο αγαθό που μπορεί να προσφέρει οφέλη στους δήμους. Η διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος μπορεί να αποτελέσει το θεμέλιο της τουριστικής μας υποδομής και όχι να αντιμετωπίζεται ως αναλώσιμος πόρος στο βωμό του ευκαιριακού κέρδους από ιδιώτες, χωρίς κανέναν προηγούμενο σχεδιασμό.
Δείτε επίσης:
Όχι στον πολιτισμό της ξαπλώστρας!
TWRA POY PERASE TO KALOKAIRI OI YPIRESIES TIS NOMARHIAS -OTAN TILEFONOUSAME STIN KTIMATIKI STO POLIGYRO DEN MPOROUSAN NA TOYS ELEXOYN
Υπάρχει και αν όχι προτείνω τη δημιουργία μιας ομάδας τύπου beach-wathch σε τοπικό και παράλληλα σε πανελλαδικό επίπεδο για συντονισμένες δράσεις αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων που αποτυπώνουν χαρακτηριστικά το σάπιο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Οι αιγιαλοί ανήκουν πρωτίστως στη χλωρίδα και την πανίδα τους και μετά στους επισκέπτες τους (και όχι στους καταπατητές τους).
Παράθεση: Αυθαιρεσίες σε NATURA με τις ευλογίες του ΥΠΕΚΑ;
Παράθεση: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διεξάγει έρευνα για την προστασία του υγροτόπου του Αγ. Μάμα στη Χαλκιδική «
Παράθεση: Το ΥΠΑΠΕΝ διπλασιάζει τα beach bar σε προστατευόμενες περιοχές! | Οικολογία Αλληλεγγύη
Παράθεση: Τα αμαρτωλά μπιτσόμπαρα | Parallaxi Magazine