Με πρωτοβουλία της Οικολογικής Κίνησης Θεσσαλονίκης και του νομαρχιακού / δημοτικού συνδυασμού ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ / ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ, έχει ιδρυθεί από τον Ιανουάριο του 2001, η «Πρωτοβουλία πολιτών για τα πρώην στρατόπεδα της Θεσσαλονίκης», που διοργάνωσε και σχετική δημόσια συζήτηση στις 7.3.2001, όπου παραβρέθηκαν και τρεις Δήμαρχοι της Δυτικής Θεσσαλονίκης, Δημοτικοί Σύμβουλοι κ.α. Αυτή τη στιγμή συνεχίζεται η συλλογή υπογραφών στο παρακάτω κείμενο:
ΝΑ ΜΗ ΧΤΙΣΤΟΥΝ ΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ
Να μη χαθεί η τελευταία ευκαιρία να ανασάνει η Θεσσαλονίκη
Η σχεδιαζόμενη πολεοδόμηση και ανοικοδόμηση των εκτάσεων των στρατοπέδων της Θεσσαλονίκης, που απομακρύνονται, είναι μια δυσοίωνη προοπτική για το μέλλον της πόλης και τους κατοίκους της. Πρόκειται ουσιαστικά για μια ανεύθυνη επιλογή, που θα υποβαθμίσει οριστικά την πόλη, θα της στερήσει μια στοιχειώδη ποιότητα ζωής, θα αφαιρέσει ζωτικούς πράσινους και ελεύθερους χώρους και παιχνιδότοπους από τα παιδιά, θα αυξήσει τις ασθένειες αλλά και τους θανάτους από καρδιά και αναπνευστικά, ιδιαίτερα στη Δυτική Θεσσαλονίκη. Θα μας απαξιώσει όμως και στα μάτια των επόμενων γενεών της πόλης αυτής, ως ανθρώπους που παραδόθηκαν αμαχητί στους εργολάβους, θυσιάζοντας το μέλλον της.
Η απομάκρυνση των στρατοπέδων από τον αστικό ιστό υπήρξε χρόνιο αίτημα των φορέων της πόλης. Ήδη από το 1983 μέσω των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων είχε προβλεφθεί η απομάκρυνσή τους και η απόδοση του χώρου τους σε χρήσεις πράσινου και κοινωνικών λειτουργιών. Αλλά και ο νόμος του 1985 για το Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης (Ν.1561/85) προβλέπει την απομάκρυνση τους από το Π.Σ.Θ, για την εξασφάλιση ελεύθερων χώρων.
Ο λόγος λοιπόν ήταν οι μεγάλες ελλείψεις σε πράσινο και ελεύθερους χώρους, τόσο σε υπερτοπικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο Δήμων. Επιπλέον, ο αριθμός των στρατοπέδων και ο τρόπος διάταξής τους δεν εξυπηρετούσε πια τις ανάγκες του στρατού. Ιδιαίτερα εφόσον, λόγω της επέκτασης της πόλης, τα στρατόπεδα παγιδεύτηκαν μέσα στον αστικό ιστό, γειτονεύοντας πια με χρήσεις γης εντελώς ασύμβατες προς τις ανάγκες τους.
Αντί να προχωρήσει όμως η υλοποίηση αυτού του σχεδιασμού, άρχισε να προβάλλεται το ζήτημα της ανεύρεσης πόρων για τη μετεγκατάσταση. Και χωρίς να προλάβει η Θεσσαλονίκη να το συζητήσει, τον Οκτώβριο του 1999 ψηφίζεται νόμος (Ν.2745/99) ώστε τα πρώην στρατόπεδα να πολεοδομηθούνγια να αντιμετωπιστεί το κόστος της μετεγκατάστασης!
Η πολεοδόμηση αυτή σχεδιάζεται να γίνει με τέτοιο τρόπο (άρθρο 3, παρ. 2) ώστε “παράλληλα με την αξιοποίηση των στρατοπέδων από τις Ένοπλες Δυνάμεις” (δηλαδή την πώληση ή την ενοικίαση κτισμάτων σε ιδιώτες) να επιτευχθεί και η “βελτίωση της ποιότητας ζωής” με την προϋπόθεση ότι “ποσοστό τουλάχιστον 50% του χώρου αυτού θα προβλέπεται για κάλυψη αναγκών σε χώρους κοινόχρηστου πράσινου και κοινωφελών εξυπηρετήσεων”.Δηλαδή το άλλο 50% θα δοθεί για ανοικοδόμηση!
Ήδη έχει ανατεθεί από τον Ο.Ρ.Θ. σε αθηναϊκό γραφείο η μελέτη για την “αξιοποίηση και μετεγκατάσταση” των στρατοπέδων, που θα καταλήξει μέσα στο 2001 στο ποσοστό των στρατοπέδων που θα αποδοθεί στην πόλη.
Τα 13 συζητούμενα από τα 20 στρατόπεδα της Θεσσαλονίκης (Π.Σ.Θ. και περιαστικά) έχουν συνολική έκταση γύρω στα 2.000 στρέμματα. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας όμως έχει ήδη υπογράψει ή υποσχεθεί την “παραχώρηση” εκατοντάδων στρεμμάτων από τα στρατόπεδα στους όμορους Δήμους για την κατασκευή χώρων στάθμευσης, δρόμων, πεζοδρομίων, κόμβων, αθλητικών εγκαταστάσεων, γηπέδων, σχολείων, υποσταθμού της ΔΕΗ κτλ. Ταυτόχρονα, αρκετοί κρατικοί και άλλοι φορείς ή ιδιώτες διεκδικούν εκτάσεις και ονειρεύονται οικοδομήματα και “σαλαμοποίηση”.
Από την άλλη, σύμφωνα με την πιο επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη για το αστικό πράσινο της Θεσσαλονίκης, που δημοσιεύτηκε το 1979, η αναλογία ελεύθερων και πράσινων χώρων για το πολεοδομικό συγκρότημα ήταν 2,73 τ.μ./κάτοικο. Από το 1979 μέχρι σήμερα ο πληθυσμός έχει αυξηθεί περίπου κατά 40% ενώ η έκταση των ελεύθερων πράσινων χώρων έχει μειωθεί, με συντηρητικούς υπολογισμούς, κατά 20% περίπου. Επιπλέον εξοντώνονται χιλιάδες δέντρα από τις δεντροστοιχίες και ταυτόχρονα ασφαλτοστρώνεται για πάρκινγκ κάθε υπόλειμμα ελεύθερου χώρου. Άρα το πραγματικό πράσινο έχει φθάσει περίπου στο 1,6 τ.μ./κάτοικο, είναι δηλαδή περίπου 18 φορές μικρότερο από το διεθνώς αποδεκτό όριο, που είναι 30 τ.μ./κάτοικο! Ακόμη και με τις συντηρητικές παραδοχές του ΥΠΕΧΩΔΕ (9,5 τ.μ./κάτοικο) είναι μικρότερο 6 φορές από το όριο, λιγότερο από κάθε ελληνική και ευρωπαϊκή πόλη!
Η επίδραση όλων αυτών των ελλείψεων στη σωματική και ψυχική υγεία των κατοίκων, στη συμπεριφορά τους και τις κοινωνικές δραστηριότητες είναι προφανής. Ακόμη μεγαλύτερες και σοβαρότερες είναι οι επιπτώσεις για τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τους ανθρώπους με προβλήματα υγείας.
Είναι γνωστή όμως η αντιρρυπαντική λειτουργία των περιαστικών δασών, των πάρκων και των δένδρων: Φιλτράρουν τον αέρα που περνάει ανάμεσά τους, κατακρατώντας ρύπους και σκόνη και εμπλουτίζουν την ατμόσφαιρα της πόλης σε οξυγόνο και υγρασία. Συμβάλλουν στη μείωση των υψηλών θερμοκρασιών, που αναπτύσσει το μπετόν και η άσφαλτος κατά το καλοκαίρι και εμποδίζουν τους καύσωνες. Αποτελούν ένα πόλο αναψυχής των κατοίκων, υψηλής ποιότητας μάλιστα, μπροστά στη γιγάντωση των σημερινών πόλεων. Ιδιαίτερα για τη Θεσσαλονίκη, δεδομένης της κυριαρχίας ΒΔ ανέμων, που μεταφέρουν τη βιομηχανική ατμοσφαιρική ρύπανση προς την υπόλοιπη πόλη, τα μεγάλα στρατόπεδα στα Δυτικά, αν μετατραπούν σε μικρά άλση, θα μπορούσαν να παίξουν ευεργετικότατο ρόλο ανάσχεσης ρύπων, σκόνης, θορύβου κλπ.
Επομένως, το πρασίνισμα των στρατοπέδων είναι ο μοναδικός άμεσος τρόπος για να αποκτήσει η Θεσσαλονίκη περισσότερο πράσινο ενώ οι ελεύθεροι χώροι είναι ανάγκη να διατηρηθούν με κάθε τίμημα, ως σωτήρια διέξοδος σε περίπτωση σεισμού
Γι’ αυτό λοιπόν είναι απαράδεκτο και να σκέπτεται κάποιος την πολεοδόμηση των στρατοπέδων και μάλιστα σε ποσοστό 50%. Με τον τρόπο αυτό η πόλη θα υποβαθμιστεί οριστικά, ενόψει μάλιστα και της εκτίναξης του αριθμού των αυτοκινήτων στις 500.000 και της αύξησης του πληθυσμού της.
- Απαιτούμε να μη χτιστούν τα πρώην στρατόπεδα και το κράτος να καλύψει το κόστος της μετεγκατάστασής τους.
- Ζητάμε τη δημιουργία αστικών δασών στους χώρους που απελευθερώνονται.
- Αποκλείουμε κάθε είδους οικοδόμηση κτισμάτων για πώληση ή ενοικίασή τους σε ιδιώτες. Συζητάμε μόνο τη χρήση ενός ελάχιστου, απολύτως απαραίτητου τμήματος των εκτάσεων, για δημιουργία διαδημοτικού κοινωνικού εξοπλισμού, ιδιαίτερα για τους δυτικούς Δήμους της πόλης και τη λειτουργία υπερτοπικού διοικητικού κέντρου, με προτεραιότητα στην αξιοποίηση των κτιρίων που υπάρχουν.
- Θεωρούμε ότι οι ίδιοι οι πολίτες θα πρέπει να υπερασπιστούν το συλλογικό συμφέρον και να συμμετάσχουν στον ενιαίο σχεδιασμό του μέλλοντος της πόλης, υπερασπίζοντας την ποιότητα της ζωής τους αλλά και των επόμενων γενεών.
Τον Ιανουάριο του 2001συγκροτήθηκε στη Θεσσαλονίκη η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΩΗΝ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ, που διοργάνωσε και σχετική δημόσια συζήτηση στις 7.3.2001, όπου παραβρέθηκαν και τρεις Δήμαρχοι της Δυτικής Θεσσαλονίκης, Δημοτικοί Σύμβουλοι κ.α.
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΩΗΝ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ
τηλ. 031.222 503, 409 770, fax 421 196
ΝΑ ΜΗ ΧΤΙΣΤΟΥΝ ΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ
Να μη χαθεί η τελευταία ευκαιρία να ανασάνει η Θεσσαλονίκη
Συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα 5.3.2001, στις 11 π.μ.
στην αίθουσα του Νομαρχιακού Συμβουλίου
Η σχεδιαζόμενη ανοικοδόμηση των στρατοπέδων της Θεσσαλονίκης, που απομακρύνονται, είναι ένα πολύ κρίσιμο ζήτημα για το μέλλον της πόλης.
Η απομάκρυνση των στρατοπέδων από την πόλη υπήρξε χρόνιο αίτημα των φορέων της πόλης. Λόγω της επέκτασης της Θεσσαλονίκης, τα στρατόπεδα παγιδεύτηκαν μέσα στον αστικό ιστό. Αντί όμως να αξιοποιηθεί αυτή η καταπληκτική ευκαιρία για ν’ ανασάνει η πόλη, ψηφίστηκε νόμος ώστε τα πρώην στρατόπεδα να πολεοδομηθούν κατά 50%, για να “αντιμετωπιστεί το κόστος της μετεγκατάστασης”!
Τα 13 συζητούμενα από τα 20 στρατόπεδα της Θεσσαλονίκης έχουν συνολική έκταση γύρω στα 2.000 στρέμματα. Όμως έχουν ήδη δοθεί υποσχέσεις για την “παραχώρηση” εκατοντάδων στρεμμάτων από τα στρατόπεδα στους όμορους Δήμους για την κατασκευή χώρων στάθμευσης, δρόμων, πεζοδρομίων, κόμβων, αθλητικών εγκαταστάσεων, σχολείων, υποσταθμού της ΔΕΗ κτλ. Ταυτόχρονα, αρκετοί κρατικοί και άλλοι φορείς ή ιδιώτες διεκδικούν εκτάσεις και ονειρεύονται οικοδομήματα και “σαλαμοποίηση”.
Από την άλλη, η αναλογία ελεύθερων και πράσινων χώρων για το πολεοδομικό συγκρότημα έχει φθάσει περίπου στο 1,6 τ.μ./κάτοικο, είναι δηλαδή περίπου 18 φορές μικρότερο από το διεθνώς αποδεκτό όριο! Η επίδραση όλων αυτών των ελλείψεων στη σωματική και ψυχική υγεία των κατοίκων, στη συμπεριφορά τους και τις κοινωνικές δραστηριότητες είναι προφανής.
Επομένως, το πρασίνισμα των στρατοπέδων είναι ο μοναδικός άμεσος τρόπος για να αποκτήσει η Θεσσαλονίκη περισσότερο πράσινο ενώ οι ελεύθεροι χώροι είναι ανάγκη να διατηρηθούν με κάθε τίμημα, ως σωτήρια διέξοδος σε περίπτωση σεισμού. Γι’ αυτό λοιπόν είναι απαράδεκτο και να σκέπτεται κάποιος την πολεοδόμηση των στρατοπέδων και μάλιστα σε ποσοστό 50%. Με τον τρόπο αυτό η πόλη θα υποβαθμιστεί οριστικά, ενόψει μάλιστα και της εκτίναξης του αριθμού των αυτοκινήτων και της αύξησης του πληθυσμού της.
Η Πρωτοβουλία για τα πρώην στρατόπεδα, που συγκροτήθηκε πρόσφατα από ενεργούς πολίτες, επιστήμονες και στελέχη της Αυτοδιοίκησης, θεωρεί ότι οι ίδιοι οι πολίτες θα πρέπει να υπερασπιστούν το συλλογικό συμφέρον και να συμμετάσχουν στον ενιαίο σχεδιασμό του μέλλοντος της πόλης, υπερασπίζοντας την ποιότητα της ζωής τους αλλά και των επόμενων γενεών. Γι’ αυτό και καλούν τους Θεσσαλονικείς και τους φορείς τους σε ευρεία συμπαράταξη.
Δημόσια ΣΥΖΗΤΗΣΗ την Τετάρτη 7.3.2000,
στις 7 μ.μ. στη Μονή Λαζαριστών
Εισηγητές:
- Νίκος Παπαμίχος, καθηγητής Πολυτεχνείου Α.Π.Θ.
- Δαμιανός Ανδρέου, Δημοτικός Σύμβουλος Αμπελοκήπων,
- Τάσος Κωστίδης, πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Πολίχνης,
- Μιχάλης Τρεμόπουλος, Νομαρχιακός Σύμβουλος Θεσσαλονίκης