Τη στιγμή επίσης που σε άλλες χώρες της Ευρώπης έχει επικρατήσει η στάγδην άρδευση στη γεωργία, εμείς ακόμη ποτίζουμε με “κανόνια”.
Νερό “αρχή των πάντων”
17 Ιουνίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά της ερημοποίησης
16.06.2008
«Αρχή των πάντων» κατά τον Θαλή τον Μιλήσιο το νερό, δομικό στοιχείο του σύμπαντος και πρωταγωνιστής στο έργο της ζωής, είναι κάτι παραπάνω από ένα πολύτιμο φυσικό αγαθό.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το 35% της ανατολικής Ελλάδας εμφανίζει αυξημένο κίνδυνο ερημοποίησης, “νέκρωση” δηλαδή των εδαφών, και κυρίως αρκετά νησιά του Αιγαίου, μέρος της Κρήτης και η Ανατολική Στερεά, ενώ για το 49% ο κίνδυνος είναι ορατός. Δεδομένου ότι έχουμε μακρές περιόδους με ελάχιστη βροχόπτωση, προβλέπεται ότι η ξηρασία θα πλήξει τη μεσογειακή λεκάνη τις επόμενες δεκαετίες. Την τελευταία 20ετία οι κάτοικοι της περιφέρειας και κυρίως οι αγρότες ζουν με το άγχος των βροχοπτώσεων. Πολλοί οικισμοί και δήμοι ξεμένουν από νερό ύδρευσης την περίοδο του καλοκαιριού παρόλο που δεν είναι τουριστικές περιοχές. Με άλλα λόγια οι κλιματικές αλλαγές είναι εδώ και η μείωση των βροχοπτώσεων είναι μια πραγματικότητα.
Δυστυχώς σε ό,τι αφορά το νερό, ακόμα δεν «προσέχουμε για να έχουμε». Αντίθετα, εξακολουθούμε να το αντιμετωπίζουμε ως έναν ανεξάντλητο φυσικό πόρο, τον οποίο διαχειριζόμαστε σπάταλα, κυρίως στη γεωργία που απορροφά το 86% των διαθέσιμων πόρων. Η στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα συνεχώς μειώνεται. Οι γεωτρήσεις φθάνουν πλέον σε διπλάσιο βάθος από ό,τι πριν από μία 15ετία. Έχουμε ανεξέλεγκτη άντληση νερού, η οποία, εκτός από μείωση των αποθεμάτων, προκαλεί και το φαινόμενο της υφαλμύρωσης, της «νόθευσής» τους δηλαδή με θαλασσινό νερό. Τη στιγμή επίσης που σε άλλες χώρες της Ευρώπης έχει επικρατήσει η στάγδην άρδευση στη γεωργία, εμείς ακόμη ποτίζουμε με “κανόνια”.
Διαχείριση δεν είναι να μετράμε απλά πόσο νερό έχουμε, αλλά να δούμε πόσοι δικαιούνται αυτό το νερό, πόσο νερό δικαιούνται, πότε το δικαιούνται και για ποια χρήση και να γίνει εκσυγχρονισμός στην άρδευση στη γεωργία υιοθετώντας τεχνολογίες προσαρμοσμένες στις ειδικές συνθήκες κάθε περιοχής. Επίσης διαχείριση είναι η αξιοποίηση των τεράστιων ποσοτήτων νερού, που χάνονται στη θάλασσα και θα μπορούσαν να καλύψουν ανάγκες, που σήμερα καλύπτονται από πόσιμο νερό!
Η κατάσταση σήμερα στο νομό επιγραμματικά:
– άγνωστος αριθμός των στρεμμάτων επιφάνειας υπόγειων υδροφόρων, οι οποίοι έχουν καταστεί υφάλμυροι από τις ανεξέλεγκτες αντλήσεις
– άγνωστος ο αριθμός των γεωτρήσεων
– άγνωστη η ποσότητα υπόγειου νερού, η οποία αντλείται
– συνέχιση χορήγησης αδειών για γεωτρήσεις σε περιοχές υφάλμυρες
– ανεξέλεγκτη ρίψη λυμάτων και στερεών αποβλήτων σε ρέματα και κοίτες ποταμών.
– αύξηση των υδροβόρων καλλιεργειών στη γεωργία
– όχι εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων. Άρα σ’ έναν ακόμα τομέα που αφορά την ύδρευση, το περιβάλλον και την αγροτική οικονομία, η χώρα μας ακολουθεί το δικό της αυθαίρετο και ζημιογόνο δρόμο.
– Λήψη αναπτυξιακών αποφάσεων και δεσμεύσεων για υδροβόρες δραστηριότητες, όπως η Μεγάλη Τουριστική Επένδυση με τα τρία γήπεδα γκολφ στον Έξαρχο Αταλάντης. Η συγκεκριμένη περιοχή, σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΕΧΩΔΕ, θεωρείται ελλειμματική σε ό,τι αφορά το υδρολογικό ισοζύγιο. Στις παράλιες περιοχές της Λοκρίδας αντλείται υφάλμυρο νερό ακατάλληλο για πόση και σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης, ανήκει στις περιοχές της Ελλάδας αυξημένου κινδύνου (κίτρινη ζώνη) λόγω αλάτωσης των εδαφών.
Δεν υπάρχει περιθώριο για άλλες καθυστερήσεις. Προτείνουμε:
– Προστασία των υδροφόρων, οι οποίοι τροφοδοτούν τα έργα ύδρευσης, με την λήψη μέτρων και την αξιοποίηση των επιστημονικών φορέων
– Δρομολόγηση μικρών έργων ταμίευσης επιφανειακών νερών (υδατοδεξαμενές) σε τοπικό επίπεδο και τα οποία έργα δεν απαιτούν ούτε πολύ χρόνο ούτε μεγάλες δαπάνες για την κατασκευή τους.
– Τιμολογιακή πολιτική με βάση το κριτήριο ότι το νερό δεν είναι εμπορικό προϊόν αλλά βασικό αγαθό και δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με το ίδιο τιμολόγιο με το νερό που διατίθεται για επιχειρηματική δραστηριότητα. Εφαρμογή πολιτικών μείωσης της κατανάλωσης.
– Έλεγχος στις αντλούμενες ποσότητες νερού με επιστημονικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι υπεραντλήσεις και τα φαινόμενα υφαλμύρωσης ή το στέγνωμα στις κοίτες των ποταμών.
– Μείωση των υδροβόρων καλλιεργειών και εκσυγχρονισμός της άρδευσης
– Ενημέρωση των πολιτών
– Προτεραιότητα στη διάσωση υγροτόπων που απειλούνται με αποξήρανση
Η προστασία των υδατικών πόρων και ο κίνδυνος της ερημοποίησης είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση για όλους μας.