Η ΑΛΛΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΣΙΡΚΟ

Συντονιστική Επιτροπή Φιλοζωικών και Οικολογικών Οργανώσεων Θεσσαλονίκης

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ

Η ΑΛΛΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΣΙΡΚΟ

Σε μια εποχή, όπου τα προβλήματα του περιβάλλοντος οξύνονται ολοένα και το επίσημο κράτος περιορίζεται σε ευχολόγια και στην υπογραφή Διεθνών Συνθηκών αλλά χωρίς την ουσιαστική εφαρμογή τους (νομοθετικές ρυθμίσεις, καθιέρωση μηχανισμού ελέγχου), αισθανθήκαμε την ανάγκη να αναλάβουμε πρωτοβουλία για ένα από τα πολλά θέματα, που κατά την γνώμη μας προσβάλλουν βάναυσα τον πολιτισμό μας και ιδιαίτερα την ανθρώπινη υπόστασή μας.

Με την ευκαιρία της παρουσίας του “Τσίρκο της Μόσχας” στην πόλη μας, αποφασίσαμε να δραστηριοποιηθούμε και πάλι, σε μία προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού, διαφωτίζοντας την σκοτεινή πτυχή που λέγεται «παρασκήνιο» του θεάματος αυτού και που δυστυχώς απευθύνεται κυρίως σε παιδιά.

1. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Μέχρι το 1993, που η Ελλάδα υπέγραψε την Συνθήκη C.I.T.E.S. (Διεθνής Συνθήκη για το Εμπόριο Ειδών υπό Εξαφάνιση), χωρίς όμως να προσαρμόσει και τη νομοθεσία της ακόμη, η μετακίνηση των τσίρκο ελεγχόταν μόνο από την τελωνειακή νομοθεσία. Σε έρευνα του Δικτύου TRAFFIC (το μεγαλύτερο πρόγραμμα παρακολούθησης του Εμπορίου της Αγριας Φύσης) διαπιστώθηκε ότι το 1992 από τα 4 ιταλικά τσίρκο, που έδιναν παραστάσεις στην Αθήνα, κανένα δεν είχε ελεγχθεί στο Τελωνείο, ούτε είχε εφοδιαστεί με ειδική άδεια εισαγωγής και διακίνησης ζώων, για τα οποία υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις. Το ίδιο ισχύει και για το τσίρκο στην Θεσσαλονίκη, που χρεοκόπησε εγκαταλείποντας 3 τίγρεις και 2 λιοντάρια.

Μετά το 1993, με την κατάργηση των εσωτερικών συνόρων της Ε.Ε., άρα και των τελωνειακών ελέγχων, σε συνδυασμό με την έλλειψη νομοθεσίας προς εφαρμογή της C.I.T.E.S., θεωρείται ότι το εμπόριο άγριων ζώων στην Ελλάδα είναι βασικά ανεξέλεγκτο και πιστεύεται πως η χώρα μας χρησιμοποιείται ως πύλη εισόδου λαθραίων ζώων στην Ευρώπη μέσω των τσίρκο.

Το παράνομο κυνήγι ειδών υπό εξαφάνιση είναι από τους κύριους προμηθευτές των τσίρκο. Αν υπολογίσουμε ότι για να συλληφθεί ένα μικρό σκοτώνεται το ενήλικο θηλυκό – μητέρα ή εξοντώνεται ολόκληρη η αγέλη, φανταζόμαστε την συμβολή των κερδοσκοπικών αυτών επιχειρήσεων στην εξολόθρευση της άγριας ζωής.

2. «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ»
Η εκπαίδευση των ζώων σε ειδικά μεγάλα αγροκτήματα – εκπαιδευτήρια της Ευρώπης, την οποία καμία οργάνωση δεν κατάφερε να παρακολουθήσει επισήμως, γίνεται με τρόπους βάρβαρους και βασανιστικούς. Κατά την πρώτη φάση, πρέπει να εξουδετερωθεί η φυσική δύναμη του ζώου, δηλαδή να μην «διανοηθεί» να τη χρησιμοποιήσει, και αυτό επιτυγχάνεται με την πλήρη τρομοκράτησή του. Συνήθεις μέθοδοι: πείνα, δίψα και ανελέητο ξύλο με σιδερολοστούς για το καθηλωμένο με αλυσίδες ζώο. Σ’ αυτή τη φάση, πάρα πολλά ζώα εξοντώνονται με ή χωρίς τη θέλησή τους (μη φυσική αντοχή τους στους βασανισμούς, στρές από τον εγκλεισμό ή εθελούσια άρνηση τροφής).

Στο επόμενο στάδιο, που είναι και η κύρια εκπαίδευση, το ζώο «μαθαίνει» να κινείται στην πίστα κυκλικά (μέθοδος: τάπητας με αναμμένα κάρβουνα), βρίσκοντας καταφύγιο στα σκαμνιά. Τα σημάδια από το κάψιμο στις πατούσες είναι αδιάψευστοι μάρτυρες της τακτικής αυτής. Για το πέρασμα από φλεγόμενο στεφάνι ή την ισορρόπηση του ελέφαντα στο ένα ή στα δύο μπροστινά πόδια, την αρκούδα σε ποδήλατο ή σε φάσεις πατινάζ, δηλ. στάσεις και κινήσεις εντελώς ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΖΩΟΥ, δεν έγινε δυνατό ακόμη να καταγραφούν οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται, σίγουρα το ίδιο αποτρόπαιοι και βασανιστικοί. Το πέπλο της σιωπής, που καλύπτει το θέμα αυτό, εκ μέρους των τσίρκο, σε συνδυασμό με την πλήρη απαγόρευση στη δυνατότητα των Οργανώσεων να παρακολουθήσουν την «εκπαίδευση», μας κάνει να φοβόμαστε για τις «επινοήσεις» του ανθρώπου, προκειμένου να βγάλει το ζώο από τη φύση του.

Γενικότερα για όλα τα ζώα (φυτοφάγα και κατοικίδια) που πρέπει να εκτελέσουν «νούμερο», δηλ. συγκεκριμένες κινήσεις με την εντολή του ανθρώπου, η «εκπαίδευση» στηρίζεται στην πείνα και την δίψα, ώστε να φαίνεται ως ανταμοιβή το «κέρασμα» του πεινασμένου ζώου.

Η θέα του μαστίγιου ή του μπαστουνιού με τις κορδέλες, που κρύβει τον γάντζο ή το καρφί, λειτουργεί ως «υπενθύμιση» των μαρτυρίων που προηγήθηκαν και το ζώο ενεργεί με τα εξαρτημένα αντανακλαστικά: εκτελεί αυτόματα πλέον τις κινήσεις που πρέπει, ώστε να αποφύγει την επανάληψή τους.

3. ΔΙΑΒΙΩΣΗ
Τα ζώα του τσίρκο ταξιδεύουν συνεχώς, 8 με 9 μήνες το χρόνο, όσο το τσίρκο είναι σε τουρνέ. Τα διαλείμματα είναι σύντομα και «αξιοποιούνται» σε εκπαίδευση. Αυτό συμαίνει:
α) διαβίωση σε νταλίκες υπό συνεχή μετακίνηση με τρένα και καράβια που είναι εντελώς αφύσικη για όλα τα ζώα, σαρκοφάγα και φυτοφάγα (ελέφαντες, λάμα, καμηλοπαρδάλεις, βίσωνες, στρουθοκάμηλοι κ.α.),
β) το μέγεθος των κλουβιών (μόνιμη κατοικία) είναι απελπιστικά μικρό, σχεδόν όσο το κορμί τους (κλουβιά ταξιδιού) για να μη γίνεται μετακίνηση φορτίου κατά τη μεταφορά,
γ) το 90% της ζωής τους είναι δεμένα από το ένα ή και τα δύο πόδια, δηλ. καθηλωμένα σε πλήρη ακινησία,
δ) υφίστανται τις συνέπειες προσαρμογής στις νέες, κάθε φορά, κλιματικές συνθήκες, με αποτέλεσμα εκ νέου στρεσάρισμα, που αντιμετωπίζεται βέβαια με τιμωρίες,
ε) πολλές φορές απαράδεκτες συνθήκες καθαριότητας και διατροφής, που συνεπάγονται αρρώστιες και κατά συνέπεια μεγάλη θνησιμότητα.

4. ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΔΑ
Ο συνήθης ισχυρισμός των ανθρώπων του τσίρκο είναι ότι «τα αγαπούν και τα φροντίζουν, επειδή από αυτά ζουν».

Στην σκληρή πραγματικότητα όμως η διατροφή, η καθαριότητα, η ιατρική παρακολούθηση, μετά την εκπαίδευση με τους τρόπους που προαναφέρθηκαν (και δεν αποδεικνύουν και πολλή αγάπη) είναι στοιχειώδεις, δηλ. τόση ακριβώς όση χρειάζεται, ώστε το ζώο απλά να μην πεθάνει (πράγμα ασύμφορο) αλλά να «δουλεύει» για να συντηρεί τον ιδιοκτήτη του. Η διατροφή, συνήθως ελλιπής λόγω κόστους, συχνά περιλαμβάνει τα αδέσποτα ζώα της περιοχής.

Όσα ζώα τα καταφέρνουν, «εργάζονται» μέχρι τη μέρα του θανάτου τους. Όμως τα άλλα, που γερνώντας είναι ανίκανα να κάνουν «νούμερα», πωλούνται για πειραματόζωα σε εργαστήρια (πιθηκοειδή) ή πωλούνται και θανατώνονται για να γίνουν φάρμακα από τα οστά και τα σπλάχνα τους στην παραδοσιακή ιατρική της Ασίας και Αφρικής (τίγρεις και λιοντάρια) ή κονσέρβες (άλογα) ή εγκαταλείπονται οπουδήποτε ή και εκτελούνται, εφόσον νόμος του τσίρκο είναι η μη συμμετοχή ζώου, που δεν βγάζει τα έξοδα της συντήρησής του.

Η παντελής έλλειψη κτηνιατρικής φροντίδας αποδεικνύεται και μόνο από το γεγονός ότι κανένα τσίρκο δεν περιλαμβάνει κτηνίατρο στο προσωπικό του. Οι κατά τόπους κτηνίατροι, που καλούνται σε πολύ μεγάλη ανάγκη και ευκαιριακά, δεν γνωρίζουν και άρα αδυνατούν να περιθάλψουν ζώα ξένης πανίδας.

5. ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ
Θα πρέπει να αναφερθεί ακόμη η χρησιμοποίηση ναρκωτικών ουσιών για ζώα, που από τη φύση τους δεν κάνουν «νούμερα» (αλιγάτορες, κροκόδειλοι) ή για τα πολύ άγρια ζώα, που δεν ελέγχονται απόλυτα από τον δαμαστή τους.

6. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ
Επειδή το τσίρκο απευθύνεται κυρίως σε παιδιά, αναρωτιόμαστε τί τελικά αποκoμίζει το μικρό παιδί, βλέποντας μια παράσταση.

Μια εικόνα άγριου ζώου ή ζώου ξένης πανίδας είναι πολύ πιο αληθινή από τη θέα του ταλαιπωρημένου και βασανισμένου αιχμαλώτου. Με τα σημερινά μέσα, τα ντοκιμαντέρ δείχνουν πολύ πιο λεπτομερώς την πραγματική ζωή του στην φύση και στο οικείο του περιβάλλον, όπου αναδεικνύονται και οι αρετές του.

Το μήνυμα της ανθρώπινης υπεροχής πάνω στην Άγρια Φύση, που σίγουρα εισπράττει το νεαρό άτομο, θα έπρεπε να προβληματίσει τους γονείς για το είδος της Παιδείας που παρέχει το τσίρκο.

Μας είναι ιδιαίτερα δυσάρεστο να δεχόμαστε πως υπάρχουν γονείς που θέλουν να διασκεδάζει το παιδί τους χωρίς να προσέχουν το κάγκελο, την αιχμαλωσία και τις διατεταγμένες κινήσεις υπό την απειλή του μαστιγίου.

Μετά από όλα αυτά, συμπεραίνουμε ότι η κερδοσκοπική επιχείρηση, που λέγεται τσίρκο, είναι ένας κόσμος που στην βιτρίνα του προσφέρει «θέαμα», όμως τα οικονομικά συμφέροντα, που κινούν τα νήματα από το παρασκήνιο, είναι πολύ πιο ισχυρά και βρώμικα από ότι φαντάζεται ο καλοπροαίρετος και ανενημέρωτος πολίτης. Κυκλώματα λαθρεμπορίου άγριων ζώων (που είναι τρίτο σε παγκόσμιο τζίρο, μετά το λαθρεμπόριο όπλων και ναρκωτικών), κυκλώματα ναρκωτικών, συλλεκτών, εκπαιδευτηρίων και εκπαιδευτών.

Όλες οι πληροφορίες και οι καταγγελίες που κατά καιρούς γίνονται στις διεθνείς Οργανώσεις, έγιναν από ανθρώπους, που συμμετείχαν στην επιχείρηση τσίρκο και μετά από αυτές αποβλήθηκαν για πάντα από την δουλειά τους, χωρίς δυνατότητα απασχόλησης σε κανένα τσίρκο του κόσμου.