Πρακτική Οικολογία: Άμεση προστασία περιβάλλοντος

Ένας Οδηγός Πράσινης Κατανάλωσης από τη Greenpeace

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν πως για τη σύγχρονη οικολογική κρίση που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας, οι ευθύνες βαρύνουν σχεδόν αποκλειστικά τη βιομηχανία. Σε πολλές περιπτώσεις αυτό είναι αλήθεια. Συνήθως, όμως, αρνούμαστε να παραδεχτούμε πως και εμείς οι ίδιοι στην καθημερινή μας ζωή, με τις καταναλωτικές επιλογές που συχνά κάνουμε, συμβάλλουμε – συνειδητά ή ασυνείδητα – στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος, δηλητηριάζοντας αργά αλλά σταθερά τον πλανήτη μας.

Σίγουρα, όμως, όλοι μας μπορούμε να κάνουμε κάποιες περισσότερο υπεύθυνες καταναλωτικές επιλογές, οι οποίες θα είναι φιλικότερες προς το περιβάλλον. Οι σωστές (ή οι σωστότερες) επιλογές προϋποθέτουν αυξημένη συμμετοχή από τη μεριά του πολίτη – καταναλωτή. Άλλωστε, μόνο οι ενημερωμένοι και ενεργοί πολίτες μπορούν να διασφαλίσουν την προστασία του περιβάλλοντος και ένα βιώσιμο μέλλον. Η πρόκληση ισχύει για όλους μας. Ας σεβαστούμε τον πλανήτη μας. Είναι αναμφίβολα στο χέρι μας!

Πενήντα απλές συμβουλές για τη σωτηρία του πλανήτη

• Χρησιμοποιήστε επαναφορτιζόμενες μπαταρίες.
• Αποφεύγετε τις συσκευασίες μιας χρήσης.
• Αποφύγετε όλα τα προϊόντα αμιάντου.
• Αντικαταστήστε τους κοινούς λαμπτήρες πυρακτώσεως με νέους λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης.
• Προτιμήστε ανεμιστήρες οροφής αντί των ενεργοβόρων κλιματιστικών.
• Χρησιμοποιήστε στα ψώνια σας μια πάνινη τσάντα αντί για πλαστική.
• Αντικαταστήστε το συμβατικό σας ντους με ένα μοντέλο μικρότερης ροής νερού.
• Ανακυκλώστε το λάδι μηχανής του αυτοκινήτου σας. Δώστε το στο συνεργείο και μην το ρίχνετε στην αποχέτευση.
• Προτιμάτε να αγοράζετε αναψυκτικά σε γυάλινα μπουκάλια. 
• Σκεφθείτε εναλλακτικές λύσεις στα τροπικά είδη ξυλείας.
• Χρησιμοποιήστε απορρυπαντικά που δεν περιέχουν φωσφορικά άλατα.
• Τοποθετήστε ένα πλαστικό μπουκάλι στο καζανάκι της τουαλέτας σας, το οποίο μειώνει την ποσότητα νερού που κατακρατάται στο καζανάκι.
• Βάλτε ηλιακό θερμοσίφωνα.
• Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης: λεωφορεία, τρένα, ποδήλατα ή περπάτημα.
•  Υποστηρίξτε τις τοπικές αγορές αγροτικών προϊόντων.
• Χρησιμοποιήστε μη λευκασμένα φίλτρα καφέ.
• Πειραματιστείτε με χορτοφαγικά γεύματα.
• Μειώστε τα απορρίμματα προτού ακόμη αγοράσετε τα προϊόντα.
• Προτιμήστε τα οικονομικά «πράσινα» ψυγεία. Σώστε το όζον και το κλίμα της γης.
• Εάν σχεδιάζετε ένα καινούργιο σπίτι, συμπεριλάβετε στα κατασκευαστικά σχέδια και παθητικά ηλιακά συστήματα.
• Αναζητήστε το λογότυπο της ανακύκλωσης.
• Αποφύγετε τα χλωριωμένα πλαστικά PVC.
• Μαζέψτε το νερό της βροχής σε κουβάδες και χρησιμοποιήστε το για το πότισμα των φυτών σας. Έτσι, εξοικονομείτε νερό είτε από το δημοτικό δίκτυο είτε από πηγάδια.
• Υποστηρίξτε τα καταστήματα που προωθούν την ανακύκλωση.Μην αγοράζετε προϊόντα από ζώα ή φυτά που κινδυνεύουν με εξαφάνιση.

1. Τα βράδια του χειμώνα, κλείνετε τα παντζούρια και τις κουρτίνες για να κρατήσετε τη ζέστη στο χώρο σας.
2. Χρησιμοποιήστε επαναχρησιμοποιούμενα δοχεία για την αποθήκευση τροφών στο ψυγείο σας αντί να τις καλύπτετε με αλουμινόχαρτο.
3. Η ποδηλασία βοηθάει στη διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης, μειώνει την όξινη βροχή και επιβραδύνει το φαινόμενο του θερμοκηπίου
4. Φυτέψτε ένα δέντρο.
5. Ανακυκλώστε τις εφημερίδες και τα περιοδικά
6. Εάν τρώτε σε εστιατόρια γρήγορου φαγητού (fast food), να ζητάτε πάντα χάρτινα πιάτα και ποτήρια.
7. Χρησιμοποιήστε λεβάντα για το σκώρο. Αποφύγετε τα τοξικά εντομοκτόνα.
8. Επιλέξτε, όπου είναι δυνατόν, υδροχρώματα και όχι λαδομπογιές.
9. Μειώστε, επαναχρησιμοποιήστε, ανακυκλώστε.
10. Μην αγοράζετε εντομοκτόνα σε σπρέυ. Υπάρχουν ασφαλέστερες λύσεις.
11. Μην ξεχνάτε να σβήνετε όσα φώτα δε σας χρειάζονται.
12. Αντί για κλιματιστικές συσκευές, αξιοποιήστε τις δυνατότητες φυσικού δροσισμού.
13. Προτιμάτε χαρτιά που δεν έχουν προηγουμένως υποστεί λεύκανση με χλώριο.
14. Προτιμάτε να αγοράζετε βιολογικά προϊόντα.
15. Μην αφήνετε άσκοπα τις εστίες της ηλεκτρικής κουζίνας ανοιχτές.
16. Μην αφήνετε την τηλεόραση, το στερεοφωνικό ή άλλες ηλεκτρικές συσκευές σε κατάσταση αναμονής (stand-by). Θα εκπλαγείτε εάν μάθετε πόση ενέργεια καταναλώνουν σε αυτή την κατάσταση.
17. Μην αγοράζετε ψάρια πολύ μικρού μεγέθους. Δώστε μια ευκαιρία στη φύση να αναπαραχθεί.
18. Φροντίστε για τη συντήρηση του λέβητα – καυστήρα στο σπίτι σας δυο φορές το χρόνο. Εξοικονομήστε ενέργεια και χρήματα.
19. Μειώστε, όσο αυτό είναι δυνατό, την κατανάλωση χαρτιού και υλικών συσκευασίας.
20. Προτιμήστε το ντους από το μπάνιο στη μπανιέρα
21. Αποφύγετε τους πυροσβεστήρες με halon.
22. Αν ασχολείστε με την καλλιέργεια της γης, αποφύγετε τη χρήση του βρωμιούχου μεθυλίου.
23. Αποφύγετε όλα τα προϊόντα που περιέχουν χλώριο ή παράγωγά του.
24. Διαμαρτυρηθείτε και μποϋκοτάρετε τις εταιρίες που προβάλλουν οικολογικό προσωπείο, συχνά διαφημίζοντας δήθεν «πράσινα» προϊόντα, ενώ η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.
25. Υποστηρίξτε τη Greenpeace.

Λιγότερα σκουπίδια – Καλύτερη ζωή

Μήπως πετάμε λεφτά στα σκουπίδια; Πράγματι, αυτό ακριβώς κάνουμε. Επιλέγοντας προϊόντα για τη φανταχτερή αλλά συνήθως περιττή συσκευασία τους, αγοράζοντας περισσότερα τρόφιμα από όσα πραγματικά χρειαζόμαστε, γεμίζοντας το σκουπιδοντενεκέ μας με κουτιά, μπουκάλια και δοχεία μιας χρήσης, τα οποία έχουμε προηγουμένως ακριβοπληρώσει, δεν κάνουμε τίποτα περισσότερο από το να ξοδεύουμε χρήματα και παράλληλα να «βομβαρδίζουμε» τον πλανήτη μας με απορρίμματα.

Παρόλα αυτά, κάνοντας μερικώς ανώδυνες αλλαγές στις καταναλωτικές μας συνήθειες, μπορούμε να διαφοροποιήσουμε τη στάση μας και να συμβάλουμε στη σωτηρία του πλανήτη. Παραθέτουμε μερικές απλές και ανέξοδες ενέργειες που μπορούμε όλοι μας να κάνουμε, εάν θέλουμε να μειωθεί ο όγκος των σκουπιδιών:

• Μην αγοράζετε περισσότερα τρόφιμα από αυτά που έχετε απολύτως ανάγκη. Έχει αποδειχθεί ότι ένα 10-20% των ειδών που αγοράζονται από τα σούπερ-μάρκετ, πηγαίνουν κατευθείαν στα σκουπίδια πριν ακόμη καταναλωθούν.
• Προτιμήστε μια πάνινη τσάντα ή ένα δίχτυ για τα ψώνια σας. Έτσι μπορείτε να αποφύγετε τις πλαστικές ή ακόμη και τις χάρτινες σακούλες μιας χρήσης. Σκεφθείτε πως οι σακούλες αυτές γεμίζουν τις χωματερές με χιλιάδες τόνους πλαστικού κάθε χρόνο.
• Αποφύγετε τα εμφιαλωμένα νερά, ιδίως όταν βρίσκεστε στην εξοχή. Εξάλλου, το εμφιαλωμένο νερό δεν είναι απαραίτητα καλύτερης ποιότητας από το νερό του δικτύου, το υλικό της συσκευασίας πολλών από αυτά είναι επιβλαβές για το περιβάλλον, και το πιθανότερο είναι πως, αφού τα πετάξουμε, θα τα βρούμε και πάλι μπροστά μας, συνήθως σε κάποια παραλία. Αντίθετα, χρησιμοποιήστε γυάλινο μπουκάλι, θερμός ή το κλασικό παγούρι.
• Προτιμήστε τις συσκευασίες που μπορούν να επιστραφούν και να επαναχρησιμοποιηθούν. Αν δε σας παρέχεται αυτή η επιλογή, απαιτήστε την από τα καταστήματα. Αν η συσκευασία ενός προϊόντος δεν επαναχρησιμοποιείται, φροντίστε τουλάχιστον να πάει για ανακύκλωση. Προτιμήστε ανακυκλωμένες ή ανακυκλώσιμες συσκευασίες, όπου αυτές προσφέρονται. Προτιμήστε, τέλος, χάρτινες ή γυάλινες συσκευασίες από τις πλαστικές ή τις μικτές.
• Επιλέξτε προϊόντα που έχουν λιγότερη συσκευασία από τα άλλα, ενώ κάνουν την ίδια δουλειά. Πολλά από τα χαρτονένια κουτιά που περιέχουν τυποποιημένα προϊόντα δε χρησιμεύουν σε τίποτα, αφού συνήθως στο εσωτερικό τους υπάρχει και δεύτερη συσκευασία. Προϊόντα σε απλό σελοφάν, οδοντόκρεμες χωρίς κουτί, είναι μερικά παραδείγματα.
•  Ζητήστε προϊόντα συμπυκνωμένα που διαρκούν περισσότερο. Με την ίδια συσκευασία αγοράζετε μεγαλύτερη ποσότητα και συνήθως φθηνότερα. Αρκετές εταιρίες απορρυπαντικών, παραδείγματος χάριν, διαθέτουν τέτοια προϊόντα. Για τα απορρυπαντικά σε σκόνη προτιμήστε τη χάρτινη συσκευασία, ιδιαίτερα αν είναι ανακυκλωμένη, αντί της πλαστικής. Για τα απορρυπαντικά σε πλαστική συσκευασία προτιμήστε εκείνα με το λιγότερο πλαστικό, που είναι πιο εύκαμπτα και που περιέχουν μεγαλύτερη ποσότητα.
• Προτιμήστε προϊόντα και συσκευές με μεγάλη διάρκεια ζωής και με δυνατότητα εύκολης επιδιόρθωσης. Τα πλαστικά ρολά παραθύρων, λόγου χάρη, χαλούν γρήγορα, δεν επισκευάζονται και δεν ανακυκλώνονται. Διαλέξτε ρολά από ξύλο. Αν και ακριβότερα, τελικά συμφέρουν από πολλές απόψεις.

Εξοικονόμηση ενέργειας: Μια λαμπρή ιδέα!

Κάθε φορά που ανοίγουμε το διακόπτη του ηλεκτρικού, κάθε φορά που μαγειρεύουμε, που ανοίγουμε το ψυγείο ή την τηλεόραση καταναλώνουμε ενέργεια. Ενέργεια που έχει παραχθεί σε κάποιο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής ρυπαίνοντας το περιβάλλον. Για κάθε κιλοβατώρα που καταναλώνουμε, πάνω από ένα κιλό διοξειδίου του άνθρακα εκλύεται στην ατμόσφαιρα. Εξοικονομώντας λοιπόν ενέργεια, όχι απλώς κερδίζουμε χρήματα, αλλά συμβάλλουμε και στην προστασία του περιβάλλοντος.

Οι δυνατότητες για εξοικονόμηση ενέργειας είναι σχεδόν απεριόριστες. Σε παλιές κατοικίες μπορούμε να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας μέχρι και 60%, ενώ σε νέες κατοικίες η κατανάλωση μπορεί να μειωθεί ακόμα και σε ποσοστό 90% με σωστό σχεδιασμό. Πολλά από τα μέτρα αυτά κοστίζουν ελάχιστα και αποδίδουν αμέσως. Στη συνέχεια, ας δούμε κάποιες απλές συμβουλές που μπορούμε να εφαρμόσουμε όλοι μας όσον αφορά στο φωτισμό, το δροσισμό, τη θέρμανση, την ενέργεια από τον ήλιο, τη θερμομόνωση και τις ηλεκτρικές συσκευές:

• Φωτισμός
  Το φυσικό φως είναι αναντικατάστατο. Μην το εμποδίζετε να μπαίνει στο εσωτερικό του κτιρίου σας
• Μην ξεχνάτε να σβήνετε όσα φώτα δε σας χρειάζονται.Αλλάξτε τους κοινούς λαμπτήρες πυρακτώσεως με νέους συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού χαμηλής κατανάλωσης.
• Οι νέοι οικονομικοί λαμπτήρες καταναλώνουν 4-5 φορές λιγότερη ενέργεια και διαρκούν 8-10 φορές περισσότερο. Ακόμα και με τις σημερινές – σχετικά υψηλές – τιμές τους, συμφέρουν τελικά λόγω της οικονομίας σε ηλεκτρικό ρεύμα.
• Οι ανοιχτόχρωμοι τοίχοι φωτίζουν τους χώρους και κάνουν τον τεχνητό φωτισμό λιγότερο απαραίτητο.
• Τοποθετήστε τους πάγκους εργασίας ή τα γραφεία δίπλα στα παράθυρα, ώστε να μειώνεται ο χρόνος τεχνητού φωτισμού.

           Δροσισμός

• Το καλοκαίρι προσπαθήστε να κρατήσετε τον ήλιο έξω από τα κτίρια, τοποθετώντας σκίαστρα κάθε τύπου.
• Αντί για κλιματιστικά μηχανήματα, αξιοποιήστε τις δυνατότητες του φυσικού δροσισμού. Αν παρόλα αυτά διαθέτετε ήδη κλιματιστικό, φροντίστε να τοποθετήσετε ένα σύστημα αυτοματισμού που μπορεί να μειώσει την ενεργειακή κατανάλωσή σας κατά 20% περίπου.
• Προτιμήστε ανεμιστήρες οροφής, που μπορούν να ρίξουν εύκολα τη θερμοκρασία στο χώρο σας κατά 3 βαθμούς χωρίς να καταναλώνουν τόσο πολλή ενέργεια όσο τα κλιματιστικά.
• να αφήνετε ανοιχτά τα παράθυρα το βράδυ για να μπαίνει στο χώρο σας η νυχτερινή δροσιά.
• Φυτέψτε φυλλοβόλα δέντρα σε αυλές, κήπους, πεζοδρόμια, ακάλυπτους χώρους. Αφήστε αναρριχώμενα φυτά να αγκαλιάσουν πέργκολες και τοίχους. Θα έχετε σίγουρα περισσότερη δροσιά το καλοκαίρι.
• Προτιμάτε ανοιχτόχρωμα χρώματα για το βάψιμο των εξωτερικών σας τοίχων, καθώς απομακρύνουν τη ζέστη.

       Θέρμανση

• Μια θερμοκρασία γύρω στους 18-19 βαθμούς είναι αρκετή για να νιώθουμε άνετα στο χώρο μας. Η περιττή ζέστη, όχι μόνο αποτελεί σπατάλη, αλλά μπορεί να προκαλεί ακόμα και δυσφορία. Μειώνοντας τη θερμοκρασία του λέβητα κατά ένα μόλις βαθμό, εξοικονομούμε 7% των καυσίμων.
• Φροντίστε για τη συντήρηση του λέβητα – καυστήρα δύο φορές το χρόνο. Αν η απόδοσή του δεν ξεπερνά το 70%, τότε είναι καιρός να τον αλλάξετε. Σε δύο – τρία χρόνια θα έχετε κάνει απόσβεση των εξόδων αγοράς του από την οικονομία στα καύσιμα.
• Μη χρησιμοποιείτε άσκοπα ηλεκτρικά θερμαντικά σώματα και θερμοσυσσωρευτές. Καταναλώνουν διπλάσια ενέργεια. Τοποθετήστε κατάλληλους θερμοστατικούς διακόπτες σε κάθε σώμα. Ρυθμίστε τις θερμοκρασίες. Μη σκεπάζετε τα καλοριφέρ.
• Τα βράδια του χειμώνα, κλείνετε τα παντζούρια και τις κουρτίνες για να κρατήσετε τη ζέστη στο χώρο σας. Σε αντίθεση με το καλοκαίρι, το χειμώνα κρατάτε κλειστές τις εσωτερικές πόρτες.
• Βάλτε διπλά κουφώματα και τζάμια (ιδίως στους βορεινούς χώρους).

Ενέργεια από τον ήλιο

• Τοποθετήστε ηλιακό θερµοσίφωνα. Πετυχαίνετε µέχρι και 40% µείωση στο λογαριασµό του
ηλεκτρικού ρεύµατος και εξοικονοµείτε µέχρι και 1.500 κιλοβατώρες το χρόνο. Κάθε φορά
που κάνετε ένα ντους µε ζεστό νερό από τον ήλιο, αποφεύγεται η έκλυση 3 κιλών διοξειδίου
του άνθρακα στην ατµόσφαιρα.
• Σκεφθείτε σοβαρά να βάλετε ένα φωτοβολταϊκό σύστηµα στο σπίτι σας. Τα φωτοβολταϊκά
µετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια απ’ ευθείας σε ηλεκτρική χωρίς να ρυπαίνουν. Ένα τέτοιο
σύστηµα των 2 κιλοβάτ (επιφανείας 18 τ.µ. περίπου) αρκεί για να καλύψει όλες τις ανάγκες
σε ηλεκτρισµό µιας τριµελούς οικογένειας.
Θερµοµόνωση
• Προσθέστε θερµοµόνωση. Ένα καλά µονωµένο σπίτι των 100 τ.µ. έχει κέρδος 1.700 λίτρα
πετρελαίου το χρόνο.

• Βάλτε διπλά κουφώµατα και τζάµια (ιδίως στους βορεινούς χώρους).
• Κλείστε τις χαραµάδες.
• Μονώστε τον θερµοσίφωνά σας και τις σωληνώσεις, τυλίγοντας τα µε ένα στρώµα
µονωτικού.
Ηλεκτρικές συσκευές
• Όταν αγοράζετε ηλεκτρικές συσκευές, προσέχετε την ενεργειακή τους κατανάλωση. Θα
εκπλαγείτε µε τις διαφορές που έχουν µεταξύ τους οι διάφορες µάρκες. Στα ψυγεία, λόγου
χάρη, υπάρχει πλέον ειδική σήµανση για την απόδοσή τους, που επέβαλε η Ευρωπαϊκή
Ένωση.
• Κάνετε συχνά απόψυξη του ψυγείου σας και µην ανοίγετε άσκοπα τις πόρτες του.
• Μην αφήνετε άσκοπα τις εστίες της ηλεκτρικής κουζίνας ανοιχτές. Προσέξτε τα σκεύη που
χρησιµοποιείται να έχουν την ίδια διάµετρο µε τις εστίες.
• Οι 60 βαθµοί είναι αρκετοί για να καθαρίσουν τα ρούχα σας στο πλυντήριο. Η πρόπλυση δεν
είναι πάντα αναγκαία. Ο κάδος του πλυντηρίου σας να είναι πάντα γεµάτος.

• Ζεστό νερό για τα πλυντήρια ρούχων και πιάτων µπορείτε να έχετε από τον ηλιακό
θερµοσίφωνα. Συνδέστε τα αµέσως.
• Μην αφήνετε την τηλεόραση, το στερεοφωνικό ή άλλες ηλεκτρικές συσκευές σε κατάσταση
αναµονής (stand-by). Θα εκπλαγείτε εάν µάθετε πόση ενέργεια καταναλώνουν σε αυτή την
κατάσταση. Καλύτερα να τις κλείνετε από τον κεντρικό διακόπτη.
• Εάν πρόκειται να αντικαταστήσετε το παλαιό σας ψυγείο, φροντίστε να αγοράσετε ένα
µοντέλο πραγµατικά φιλικό προς το περιβάλλον. Η Greenpeace έχει προωθήσει τα τελευταία
χρόνια την τεχνολογία ψυγείων Greenfreeze, που δεν καταστρέφουν το όζον και δεν
συµβάλλουν στο φαινόµενο του θερµοκηπίου. Επιπλέον, τα “πράσινα ψυγεία” καταναλώνουν
λιγότερη ενέργεια από τα ψυγεία παλαιάς τεχνολογίας.

Οδηγός επιβίωσης στο Supermarket

Καθώς όλοι κατακλυζόµαστε από τη διαφήµιση, συχνά τα µοναδικά κριτήρια επιλογής ανάµεσα
σε προϊόντα που µοιάζουν µεταξύ τους είναι η τιµή και η συχνότητα µε την οποία το εµπορικό
τους σήµα εµφανίζεται στην τηλεόραση. Και όµως, ακόµα και σε προϊόντα µε παρόµοια
χαρακτηριστικά µπορεί κανείς να βρεί διαφορές. Κάποιες από αυτές είναι ιδιαίτερα σηµαντικές
για το περιβάλλον.
Ας δούµε, λοιπόν, στη συνέχεια τι θα πρέπει να προσέχουµε στις επιλογές µας:
• Προτιµάτε τα τοπικά προϊόντα, εφόσον πληρούν όλα τα άλλα κριτήρια. Όχι µόνο γιατί έτσι
ενισχύετε την τοπική οικονοµία, αλλά και γιατί για να φθάσουν τα προϊόντα αυτά στο ράφι
του καταστήµατος απαιτήθηκαν λογότερες µεταφορές και κατά συνέπεια καταναλώθηκε
λιγότερη ενέργεια.
• Ελέγχετε πάντα τη ετικέττα µε τα περιεχόµενα. Αν και τις περισσότερες φορές οι
πληροφορίες που αναγράφονται στην ετικέττα δεν διαφωτίζουν και πολύ τον µέσο
καταναλωτή, αποφύγετε προϊόντα που είτε δεν αναφέρουν την σύστασή τους, είτε είναι τόσο
γενικόλογα που δεν δίνουν ουσιαστικά καµία πληροφορία.
• Αποφεύγετε όλα τα προϊόντα που περιέχουν χλώριο ή χλωριωµένες ενώσεις.
• Αποφεύγετε τα προϊόντα που βρίσκονται σε πλαστική συσκευασία. Όλα τα πλαστικά έχουν ως
κοινό χαρακτηριστικό ότι δεν είναι φυσικά προϊόντα και αποτελούν παράγωγα της
πετροχηµικής βιοµηχανίας. Λόγω των ιδιοτήτων τους δεν αποδοµούνται εύκολα και
παραµένουν σχεδόν αναλλοίωτα για δεκαετίες ή και αιώνες.
• Αποφεύγετε προϊόντα που η συσκευασία τους περιέχει χλωριούχο πολυβινύλιο (PVC). Το PVC
θεωρείται το πιο επικίνδυνο πλαστικό για το περιβάλλον. Πώς µπορεί, όµως, ο καταναλωτής
να ξεχωρίσει το PVC από τα άλλα πλαστικά; Στις συσκευασίες εµφιαλωµένου νερού η
αναγνώριση είναι σχετικά εύκολη, καθώς τα µπουκάλια από PVC έχουν µια ελαφρά γαλάζια
απόχρωση. Αντίθετα, τα πλαστικά µπουκάλια από PET (που ανταγωνίζεται ολοένα και πιο
συχνά το PVC) είναι πιο διαφανή και διαυγή. Πάντως, η αναγνώριση του PVC είναι πολύ πιο
δύσκολη σε άλλα προϊόντα, εκτός και αν τα προϊόντα αυτά φέρουν ειδικό σήµα.
• Αποφεύγετε όπου µπορείτε τις πλαστικές σακούλες. Αντί αυτών, χρησιµοποιήστε στα ψώνια
σας πάνινες ή χάρτινες σακούλες. Αν παρόλα αυτά κάνετε χρήση πλαστικής σακούλας,
προσπαθείστε τουλάχιστον να την χρησιµοποιήσετε πολλές φορές πριν καταλήξει στα
σκουπίδια.
• Προτιµήστε τις επιστρεφόµενες ή επαναχρησιµοποιούµενες συσκευασίες από αυτές µιας
χρήσης.
• Προτιµήστε ανακυκλωµένες συσκευασίες, όπου αυτές προσφέρονται.
• Προτιµήστε χάρτινες ή γυάλινες συσκευασίες από τις πλαστικές ή τις µικτές.

8 Χαρτί

Το χαρτί είναι ένα φυσικό προϊόν, βιοδιασπάται και προέρχεται από ανανεώσιµους φυσικούς
πόρους. Φαίνεται, λοιπόν, ότι πληρεί όλους τους περιβαλλοντικούς όρους για να αποτελεί ένα
φιλικό προς το περιβάλλον προϊόν. Είναι, όµως, έτσι;
Η πραγµατικότητα είναι, δυστυχώς, πως η χαρτοβιοµηχανία ευθύνεται για τη ρύπανση υδάτινων
οικοσυστηµάτων, ενώ καταναλώνει µεγάλες ποσότητες ενέργειας και νερού. Επίσης, το ξύλο
που χρησιµοποιείται για την παραγωγή χαρτιού προέρχεται συνήθως από µεγάλες
µονοκαλλιέργειες δένδρων που συχνά εκτοπίζουν φυσικά οικοσυστήµατα που υπήρχαν στην
περιοχή. Ακόµη, η “κλασική” µέθοδος για τη λεύκανση του χαρτιού, που χρησιµοποιεί χλώριο ή
παράγωγά του, µπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή υποβάθµιση του περιβάλλοντος.
Το χαρτί, όµως, µπορεί να αποτελέσει ένα φιλικό προς το περιβάλλον υλικό, αρκεί να
χρησιµοποιήσουµε τις κατάλληλες τεχνικές για την παραγωγή του. Επιπλέον, η ανακύκλωση
του χαρτιού αποτελεί αναµφίβολα µία µεγάλη πρόκληση. Σε σχέση µε το παρθένο χαρτί, η
παραγωγή ενός τόννου ανακυκλωµένου χαρτιού συνεπάγεται 74% λιγότερη ατµοσφαιρική
ρύπανση, 35% λιγότερη ρύπανση των νερών, λιγότερα στερεά απόβλητα, σωτηρία πολλών
δέντρων και δηµιουργία πολλαπλάσιων θέσεων εργασίας. Πάντως, αξίζει να σηµειωθεί ότι οι
τεχνολογίες ανακύκλωσης δεν είναι πάντα φιλικές προς το περιβάλλον.

Τι µπορούµε λοιπόν να κάνουµε για το χαρτί;

• Μειώστε, όσο είναι δυνατό, την κατανάλωση χαρτιού και υλικών συσκευασίας.
• Προτιµάτε χαρτιά τα οποία δεν έχουν υποστεί λεύκανση µε χλώριο. Τέτοια χαρτιά παρέχονται
και στην ελληνική αγορά για πολλές χρήσεις: φωτοαντιγραφικό χαρτί, εκτυπωτικό, χαρτί
υγείας, για φακέλους κ.ά..
• Ανακυκλώστε τα χαρτιά, εφόσον παρέχονται υπηρεσίες ανακύκλωσης στην περιοχή σας.
Χρησιµοποιείται ανακυκλωµένο χαρτί µε το µεγαλύτερο δυνατό ποσοστό ανακυκλωµένων
ινών.

Τοξικά στην κουζίνα σας
Το σύγχρονο νοικοκυριό δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από ένα εργαστήριο χηµείας. Μετρήσατε
ποτέ πόσα διαφορετικά χηµικά προϊόντα χρησιµοποιείτε στο σπίτι σας, κυρίως για καθαρισµό και
απολύµανση; Η απάντηση είναι δεκάδες. Χρειάζονται άραγε όλα αυτά τα διαφορετικά προϊόντα
ή έχουµε πέσει όλοι θύµατα της επιθετικής διαφήµισης; Επιπλέον, κατά πόσον όλα αυτά τα
προϊόντα είναι ακίνδυνα για την υγεία µας και το περιβάλλον;
Τα απορρυπαντικά αποτελούν την κύρια “πηγή” χηµικών προϊόντων µέσα σε κάθε νοικοκυριό.
Κάθε Έλληνας χρησιµοποιεί κατά µέσο όρο 5 κιλά απορρυπαντικό σε ετήσια βάση. Ας σηµειωθεί
ότι η κατανάλωση απορρυπαντικών υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία δέκα χρόνια και από
19.000 τόννους το 1981 έφθασε τους 50.000 τόννους το 1992.

Το πρόβληµα δεν είναι φυσικά µόνο ποσοτικό. Η κύρια βλάβη που προκαλούν τα απορρυπαντικά, όταν µαζί µε τα άλλα
απόβλητα καταλήξουν στη θάλασσα, είναι η εµφάνιση ευτροφισµού. Αυτό πολύ απλά σηµαίνει ότι τα νερά γίνονται πιο πλούσια σε ανόργανα άλατα αλλά πιο φτωχά σε οξυγόνο.
Τι µπορείτε λοιπόν να κάνετε για να βοηθήσετε το περιβάλλον;
• Αποφεύγετε τα απορρυπαντικά που περιέχουν φωσφορικά άλατα.
• Προτιµήστε τα απορρυπαντικά που έχουν όσο το δυνατό µεγαλύτερη περιεκτικότητα σε
σαπούνι, το οποίο παράγεται από φυτικά ή ζωικά έλαια. Το πλεονέκτηµά του σαπουνιού είναι
ότι αποδοµείται σχετικά εύκολα στο περιβάλλον και δεν αφήνει κατάλοιπα.
• Προτιµήστε τα λευκαντικά που έχουν ως βάση οξυγονούχες ενώσεις.
• Αναζητάτε διαρκώς στα µαγαζιά που ψωνίζετε τα λεγόµενα “πράσινα” απορρυπαντικά, τα
οποία βασίζονται σε φυτικές πρώτες ύλες (π.χ. πατάτες, στάρι, καλαµπόκι κ.ά.) και
διασπώνται ευκολότερα στο περιβάλλον. Αν και στην Ευρώπη τα “πράσινα” απορρυπαντικά
έχουν ήδη κατακτήσει σηµαντικό µερίδιο της αγοράς, στην Ελλάδα η προσφορά και ζήτηση
τέτοιων προϊόντων είναι πολύ περιορισµένη.
• Αποφεύγετε όλα τα προϊόντα που περιέχουν χλώριο ή παράγωγά του (π.χ. χλωρίνη).
Καθαριστικά και εντοµοκτόνα
Το παραδιχλωροβενζόλιο (ή αλλιώς PDCB) αποτελεί µία από τις πολλές χλωριωµένες ενώσεις
που χρησιµοποιούνται σε προϊόντα οικιακής χρήσης. Χρησιµοποιείται κυρίως σε µπλόκ
καθαρισµού τουαλέτας και ως σκωροκτόνο σε ντουλάπες.

Το προϊόν αυτό είναι άχρηστο και επικίνδυνο. Εξάλλου, υπάρχουν ευτυχώς επαρκείς
εναλλακτικές λύσεις και µάλιστα µε µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα. Παραδείγµατος χάριν, δεν
υπάρχει τίποτα καλύτερο από τη φυσική και αρωµατική λεβάντα για την προστασία των ρούχων
από το σκώρο.

Για χρόνια, τα αεροζόλ υπήρξαν συνώνυµα της καταστροφής του όζοντος, λόγω των
χλωροφθορανθράκων (φρέον) που περιείχαν. Με την επισήµανση των κινδύνων και την
συνειδητοποίηση των καταναλωτών η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά. Σχεδόν όλα τα σπρέυ που
κυκλοφορούν σήµερα δεν καταστρέφουν το όζον. Εξαίρεση αποτελούν αρκετά είδη
εντοµοκτόνων-κατσαριδοκτόνων, τα οποία περιέχουν διχλωροµεθάνιο και αποτελούν σοβαρό
λόγο ανησυχίας της κοινής γνώµης. Το διχλωροµεθάνιο είναι ύποπτο καρκινογένεσης, ιδιαίτερα
τοξικό για το συκώτι και τα νεφρά, έχει ναρκωτικές ιδιότητες και καταστρέφει το όζον.
Πάντως, µπορείτε να απαλλαγείτε από ανεπιθύµητους επισκέπτες µε ηπιότερους τρόπους από
την χρήση των -επικίνδυνων για την υγεία και το περιβάλλον- εντοµοκτόνων. Ας δούµε
µερικούς από αυτούς:

• Μην υπερβάλλετε. ∆ύο-τρία έντοµα στο σπίτι δεν αποτελούν εισβολή.
• Μπορείτε να αποφύγετε την παρουσία εντόµων τηρώντας τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής
και καθαριότητας: µην αφήνετε εκτεθιµένα τρόφιµα, κλείστε τις χαραµάδες, αερίζετε καλά τα
ντουλάπια κ.ά.
• Σε περίπτωση που εµφανισθούν έντοµα, χρησιµοποιήστε γλάστρες µε φυτά που τα απωθούν
(όπως, λόγου χάριν, ο βασιλικός, που απωθεί τις µύγες και τα κουνούπια,).
• Πολύ καλά αποτελέσµατα στην καταπολέµηση των εντόµων µπορείτε επίσης να έχετε από
εκχυλίσµατα φυτών όπως φτέρη, πολυκόµπι, στεκούλι, µελισσόχορτο, χαµοµήλι κ.ά. Όλα
αυτά τα φυτά χρησιµοποιούνται µε επιτυχία στις πρακτικές της οικολογικής γεωργίας.

Εξοικονόµηση νερού

Το νερό είναι ίσως το πολυτιµότερο αγαθό που µας παρέχει η φύση. Αποτελεί αναµφισβήτητα
σηµαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη, την υγιεινή διαβίωση, την ίδια τη ζωή. Όµως, αυτή η
πηγή ζωής αποτελεί πλέον είδος εν ανεπαρκεία. Επιπλέον, οι λιγοστές ποσότητες νερού που
αποµένουν, δεν χαρακτηρίζονται πάντα από την καλύτερη ποιότητα.
Η Ελλάδα, όπως εξάλλου και ολόκληρος ο πλανήτης, βρίσκεται τα τελευταία χρόνια αντιµέτωπη
µε ένα µείζον οικολογικό πρόβληµα, αυτό της απειλούµενης λειψυδρίας. Το πρόβληµα αυτό
οφείλεται σε µια σειρά από αίτια: παντελή έλλειψη σχεδιασµού, κακή διαχείριση των υδάτινων
αποθεµάτων, καταστροφή των δασών, περιφρόνηση των φυσικών νόµων που διέπουν τον
υδρολογικό κύκλο κ.ά.
Αν και η ορθή διαχείριση του νερού απαιτεί παρεµβάσεις σε πολλά επίπεδα, µε πρώτη την
εξοικονόµηση νερού στην υδροβόρα γεωργία, ο καθένας µας µπορεί να συµβάλλει µε τον τρόπο
του στο να περιορισθεί η σπατάλη που γίνεται σήµερα. Έτσι, ενώ ο καθένας µας καταναλώνει
κατά µέσο όρο 100-200 λίτρα νερού ηµερησίως για την ικανοποίηση των βασικών αναγκών
του, εύκολα θα µπορούσαµε να καταναλώνουµε λιγότερο από 80 λίτρα την ηµέρα. Αυτό µπορεί
να γίνει µε δύο κυρίως τρόπους: την αλλαγή κάποιων συνηθειών µας και τη χρήση απλών
τεχνολογιών εξοικονόµησης.


Ας δούµε στη συνέχεια µερικούς απλούς τρόπους εξοικονόµησης νερού:

• Μην αµελείτε τις διαρροές στα υδραυλικά σας. Μια βρύση που στάζει µπορεί να σας κοστίσει
µέχρι και 200 λίτρα επιπλέον κατανάλωση κάθε µήνα.
• Μη κρατάτε συνέχεια ανοικτή τη βρύση όταν πλένεστε, ξυρίζεστε, ή καθαρίζετε τα δόντια
σας.
• Προτιµήστε το ντούς από το µπάνιο στην µπανιέρα.
• Αν αλλάξετε καζανάκι, προτιµήστε τα νέας τεχνολογίας που καθορίζουν τη ροή ανάλογα µε
τη χρήση. Συστήµατα που δίνουν ορµητική ροή νερού και άρα είναι πιο δραστικά,
εξασφαλίζουν οικονοµία γιατί αποφεύγεται η επαναλαµβανόµενη χρήση.
• Βάλτε ένα απλό “αεριστήρα” στις βρύσες σας. Ο αεριστήρας είναι µια συσκευή που επιτρέπει
την ανάµιξη αέρα και νερού έτσι ώστε να επιτυγχάνεται εξοικονόµηση νερού χωρίς να
µειώνεται η “πίεση” της βρύσης.

Σώστε το όζον
∆εν υπάρχει πλέον καµιά αµφιβολία για το ότι η µείωση του όζοντος στην στρατόσφαιρα
οφείλεται κύρια στις ανθρωπογενείς εκποµπές συγκεκριµένων ουσιών. Πιο γνωστές από τις
ουσίες αυτές είναι ασφαλώς οι χλωροφθοράνθρακες (CFCs και HCFCs), που χρησιµοποιούνται
σε συστήµατα ψύξης και κλιµατισµού, ως προωθητικά σε σπρέυ, ως διογκωτικά σε πλαστικά και
ως διαλύτες. Καταστροφικές αποδείχθηκαν και άλλες ουσίες όπως τα halons που
χρησιµοποιούνται σε πυροσβεστήρες και το βρωµιούχο µεθύλιο που χρησιµοποιείται στη
γεωργία.
Τι µπορείτε, όµως, να κάνει ο µέσος καταναλωτής για να µην επιταθεί το φαινόµενο της
µείωσης του όζοντος στην στρατόσφαιρα; Ας δούµε µερικές ιδέες:
• Αν αγοράσετε νέο ψυγείο, αποφύγετε να πάρετε ψυγείο µε χλωροφθοράνθρακες. Επιλέξτε
ένα από τα µοντέλα διαφόρων εταιριών τεχνολογίας “Greenfreeze” την οποία προώθησε µε
επιτυχία η Greenpeace. Είναι τα µόνα που έχουν κερδίσει το οικολογικό σήµα της
Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ζητήστε πληροφορίες από την Greenpeace για τα µοντέλα που
κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά.
• Μην υποκύπτετε στην επιθετική διαφήµιση των κλιµατιστικών. Τα περισσότερα κλιµατιστικά
που κυκλοφορούν σήµερα στην Ελλάδα καταστρέφουν το όζον, ενώ τα πιο καινούργια
χρησιµοποιούν συνήθως ουσίες που συµβάλλουν στο “φαινόµενο του θερµοκηπίου”.
• Μην ξεχνάτε το πόσο ενεργοβόρα είναι τα κλιµατιστικά µηχανήµατα.
• Αποφεύγετε τους πυροσβεστήρες µε halon. Οι πυροσβεστήρες διοξειδίου του άνθρακα,
νερού, σκόνης ή αφρού θα καλύψουν πάντα όλες σας τις ανάγκες.
• Αν ασχολείστε µε την καλλιέργεια της γης, αποφύγετε τη χρήση βρωµιούχου µεθυλίου. Η
ηλιοθέρµανση και οι τεχνικές της οικολογικής γεωργίας καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες
απολύµανσης του εδάφους χωρίς τη χρήση τοξικών ουσιών.
• ∆ιαµαρτυρηθείτε και µποϋκοτάρετε τις εταιρείες που προβάλλουν οικολογικό προσωπείο,
συχνά διαφηµίζοντας δήθεν “πράσινα” προϊόντα, ενώ η πραγµατικότητα είναι πολύ
διαφορετική.

Από την Greenpeace, Ομάδα Ενεργειακού ΟΑ