Η επιστολή αυτή αφορά τρέχουσες συζητήσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την προσεχή πρόταση Οδηγίας για την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας (EWEA) χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να δημοσιεύσει την πρόταση της στις αρχές Δεκεμβρίου και παροτρύνει την Επιτροπή να διατηρήσει και να ενισχύσει τις βασικές διατάξεις που περιέχονται στην Οδηγία 2001/77/EK, μαζί με τους διάφορους επιτυχείς εθνικούς μηχανισμούς υποστήριξης.
Η EWEA έχει παρακολουθήσει με ενδιαφέρον τη συζήτηση σχετικά με την εμπορία στον τομέα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που θα περιέχεται στην προσεχή πρόταση για το νομικό πλαίσιο των ΑΠΕ. Έχουμε αντιληφθεί από τις συνεδριάσεις, συμπεριλαμβανομένης και της παρουσίασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Φόρουμ του Άμστερνταμ στις 2 Οκτωβρίου, ότι συζητείται να προταθεί ένα σύστημα “υποχρεωτικού εικονικού εμπορίου” (mandatory virtual trade). Όπως εμείς αντιλαμβανόμαστε αυτήν έννοια, όλα τα κράτη μέλη θα είναι υποχρεωμένα να επιτρέψουν στους παραγωγούς των ΑΠΕ (ηλεκτρική ενέργεια και θέρμανση / δροσισμός) να ωφεληθούν από το εθνικό τους σύστημα υποστήριξης των ΑΠΕ.
Η EWEA έχει διάφορες ανησυχίες τις οποίες θεωρεί κρίσιμες να εξετασθούν από την Επιτροπή πριν από την έκδοση οποιασδήποτε πρότασης που θα εισάγει έναν μηχανισμό εμπορίου. Φοβόμαστε ότι ένας τέτοιος μηχανισμός θα μπορούσε να επιδράσει αρνητικά στην εμπιστοσύνη των επενδυτών σε όλη την Ένωση και ότι κινδυνεύουμε να δημιουργήσουμε ένα υπερβολικά περίπλοκο μηχανισμό στρέβλωσης της αγοράς. Η αβεβαιότητα των επενδυτών θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε υψηλότερα ασφάλιστρα και υψηλότερο κόστος επίτευξης του στόχου 20%.
Για τον ευρωπαϊκό κλάδο Αιολικής Ενέργειας πρέπει να εξασφαλισθεί με κάποιο βαθμό βεβαιότητας ότι:
• Το “εικονικό εμπόριο” θα διευκολύνει τα κράτη μέλη να πετύχουν τους στόχους τους αποτελεσματικά
• Το “εικονικό εμπόριο” θα προσελκύσει τους επενδυτές και θα αυξήσει την εμπιστοσύνη τους
• Το “εικονικό εμπόριο” δεν θα υπονομεύσει ακούσια τα υπάρχοντα και καλώς λειτουργούντα συστήματα υποστήριξης για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στα κράτη μέλη
Η EWEA είναι της άποψης ότι πριν από οποιεσδήποτε συζητήσεις για την εισαγωγή του «εικονικού εμπορίου» πρέπει να προηγηθεί προσεκτική εκτίμηση από την Επιτροπή διάφορων ερωτημάτων:
1) Ποια οικονομική ανάλυση του “εικονικού εμπορίου” έχει πραγματοποιήσει η Επιτροπή, δεδομένων των συμπερασμάτων της μελέτης της Γερμανικής Κυβέρνησης που υπολόγισε ένα συμπληρωματικό κόστος €100 δισεκατομμυρίων ευρώ από την εισαγωγή ενός μηχανισμού εμπορικών συναλλαγών (όπως παρουσιάστηκε στο Φόρουμ του Άμστερνταμ στις 2 Οκτωβρίου);
2) Ποιες μελέτες/αναλύσεις έχει πραγματοποιήσει η Επιτροπή αξιοποιώντας προηγούμενες εμπειρίες από το διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, ειδικότερα δε τα δυσμενή αποτελέσματα από την παροχή άδειας σε εξαγωγείς να επωφεληθούν από τον μηχανισμό φορολογικών πιστώσεων της Ολλανδίας, πριν μερικά χρόνια;
3) Πώς θα αποφευχθούν τέτοια ανεπιθύμητα αποτελέσματα όπως η μη-συμπληρωματικότητα (non-additionallity);
4) Ποια μέτρα ασφάλειας μελετώνται για να εξασφαλιστεί η συμπληρωματικότητα (additionallity) και να αποφευχθεί ο διπλός υπολογισμός της ηλεκτρικής ενέργειας και του CO2;
5) Ποια ανάλυση έχει διεξάγει η Επιτροπή για τους λόγους που οδήγησαν στις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις μεταξύ Νορβηγίας και Σουηδίας για τη δημιουργία ενός διμερούς μηχανισμού εμπορικών συναλλαγών για την ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ; Εάν δύο χώρες δεν είναι ικανές να συμφωνήσουν σχετικά με τους όρους του εμπορίου, είναι εφικτό ότι θα συμφωνήσουν οι 27 χώρες;
6) Ποια μέτρα ασφάλειας μελετώνται για να εξασφαλιστεί ότι ο μηχανισμός δεν θα υπονομεύσει ακούσια τους εθνικούς μηχανισμούς υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένων του συστήματος πράσινων πιστοποιητικών, των τιμολογίων feed-in και των συστημάτων προτεραιότητας, λαμβάνοντας υπόψη την κρίσιμη σημασία τους για την εμπιστοσύνη των επενδυτών;
7) Μέχρι ποιου σημείου τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να διατηρήσουν τον έλεγχο των εθνικών τους μηχανισμών υποστήριξης, π.χ. μπορεί να προβλεφθεί ότι η τιμή των συμβάσεων των Πιστώσεων Υποχρέωσης για Ανανεώσιμη Ενέργεια (Renewable Obligation Credit ROC) στο Ην. Βασίλειο ή την Ιταλία θα πέσει την στιγμή που μια ανεξέλεγκτη πρόταση εμπορικών συναλλαγών θα παρουσιαστεί από την Επιτροπή;
8) Η Επιτροπή έχει αναλύσει πώς ο στρατηγικός προγραμματισμός ανάπτυξης δικτύων, μπορεί να είναι συμβατός με ένα σύστημα όπου το επίπεδο των εθνικών επενδύσεων νέων έργων είναι άγνωστο;
9) Πώς οι δαπάνες σχεδιασμού, μεταφοράς και άλλες δαπάνες λειτουργίας των δικτύων θα επιμερίζονται μεταξύ της χώρας εισαγωγής και εξαγωγής;
10) Η Επιτροπή έχει εξετάσει πώς πρέπει να ληφθεί υπόψη η μείωση του CO2; Η μείωση του CO2 θα προσμετράται στους στόχους μείωσης του κράτους μέλους που είναι ο αγοραστής ή ο προμηθευτής;
11) Ανεξάρτητα από το ποιος ωφελείται από την μείωση του CO2, πώς προτείνει η Επιτροπή να υπολογίσει την μείωση του CO2, δεδομένου ότι η μείωση του CO2 υπολογίζεται βάσει της παραγωγής ενώ ο στόχος για ενέργεια από ΑΠΕ βάσει της τελικής κατανάλωσης ενέργειας;
12) Ποια μέτρα προστασίας εξετάζονται για να εξασφαλίσουν ότι ένας μηχανισμός εμπορικών συναλλαγών δεν θα υπονομεύσει την επίτευξη των εθνικών στόχων ΑΠΕ, με τη δημιουργία, παραδείγματος χάριν, ενός αντικινήτρου για την εσωτερική επένδυση στην επέκταση και ενίσχυση του ηλεκτρικού δικτύου;
13) Ποια πρόσθετα συστήματα συμμόρφωσης και ελέγχου εξετάζει η Επιτροπή;
14) Ποιες μελέτες/αναλύσεις έχει πραγματοποιήσει η Επιτροπή για την επίδραση που θα ασκήσουν στο μηχανισμό, οι διαφορετικές διαδικασίες διοίκησης και προγραμματισμού των 27 κρατών μελών;
15) Ποιες μελέτες/αναλύσεις έχει πραγματοποιήσει η Επιτροπή για τα αποτελέσματα στρέβλωσης της αγοράς, ως συνέπεια των διαφορετικών δαπανών πρόσβασης στο δίκτυο, εξισορρόπησης δικτύου και των χρόνων κλεισίματος συναλλαγών στα 27 κράτη μέλη; Ποιός θα είναι ο αντίκτυπος στις εμπορικές συναλλαγές;
16) Ποιες μελέτες/αναλύσεις έχει πραγματοποιήσει η Επιτροπή για τα αποτελέσματα στρέβλωσης της αγοράς, ως συνέπεια των διαφορετικών φορολογικών κινήτρων στα κράτη μέλη; Ποιός θα είναι ο αντίκτυπος στις εμπορικές συναλλαγές;
17) Ποιες μελέτες/αναλύσεις έχει πραγματοποιήσει η Επιτροπή για τα αποτελέσματα στρέβλωσης της αγοράς, ως συνέπεια των διαφορετικών (σε μερικές περιπτώσεις ρυθμισμένων) τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στα 27 κράτη μέλη; Ποιός θα είναι ο αντίκτυπος στις εμπορικές συναλλαγές;
18) Πώς οι μηχανισμοί “εικονικού εμπορίου” θα εξασφαλίσουν την ανάπτυξη όλου του εύρους των ανανεώσιμων ενεργειακών τεχνολογιών, συμπεριλαμβανόμενης της τεχνολογίας των υπεράκτιων (θαλάσσιων) αιολικών πάρκων, η οποία είναι ουσιαστική για την επίτευξη του στόχου του 20% το 2020;
19) Πώς θα επηρεάσει η πρόταση αυτή τις πολιτικές ενθάρρυνσης της τεχνολογικής διαφοροποίησης, της καινοτομίας και της ανάπτυξης τεχνολογίας;
20) Λαμβάνοντας υπόψη την πολυπλοκότητα της οργάνωσης ενός συστήματος εμπορικών συναλλαγών πιστοποιητικών βασισμένου στις Εγγυήσεις Προέλευσης (GoOs), ποιες μελέτες/αναλύσεις έχει πραγματοποιήσει η Επιτροπή σχετικά με τον αντίκτυπο (π.χ. αυξημένη γραφειοκρατία) ενός τέτοιου συστήματος στις ΜΜΕ, οι οποίες αποτελούν την πλειοψηφία των επιχειρήσεων στον κλάδο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας;
Αυτές είναι μερικές από τις ερωτήσεις που ο ευρωπαϊκός κλάδος Αιολικής Ενέργειας θα επιθυμούσε να είναι αντικείμενο εξέτασης μιας ανεξάρτητης ανάλυσης, προτού προταθεί ένας μηχανισμός “εικονικού εμπορίου”. Η EWEA ανησυχεί ότι το “εικονικό εμπόριο” θα εισαγάγει ένα πρόσθετο στοιχείο αβεβαιότητας στην αβεβαιότητα που είναι ήδη ενσωματωμένη σε πολλούς εθνικούς μηχανισμούς. Ελπίζουμε ότι η Αξιολόγηση των Αντίκτυπων από την Επιτροπή θα εξετάσει αυτές και άλλες πιεστικές ερωτήσεις σε σχέση με το “εικονικό εμπόριο”.
Η EWEA φοβάται ότι το “εικονικό εμπόριο” θα οδηγήσει τα κράτη μέλη να εμπλακούν σε στρατηγικές ασκήσεις, όπου τα κράτη μέλη θα προσαρμόζουν συχνά τα εθνικά τους πλαίσια ώστε να εξασφαλίσουν ότι το εθνικό σύστημα υποστήριξής είναι αρκετά ελκυστικό να διατηρήσει την εσωτερική επενδυτική δραστηριότητα (μειώσεις του CO2, απασχόληση, οικονομική δραστηριότητα) αποφεύγοντας ταυτόχρονα να προκαλέσει την προσοχή ξένων εξαγωγέων. Τέτοιες συχνές προσαρμογές θα αύξαναν τον κίνδυνο εντυπωσιακά έναντι του παρόντος πλαισίου και βεβαίως δεν θα ήταν μια οικονομικώς αποδοτική λύση.
Το εμπόριο των ΑΠΕ συγκρίνεται συχνά με το υπάρχον Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (ETS). Αλλά τα δύο συστήματα δεν μπορούν να συγκριθούν. Πρώτον, όταν εισήχθη το ETS δεν υπήρχε κανένα πλαίσιο επί του οποίου θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις, δηλ. θα μπορούσε μόνο να βελτιώσει την κατάσταση. Δεύτερον, η ηλεκτρική ενέργεια είναι διαφορετική από οποιαδήποτε άλλα προϊόντα, επειδή απαιτείται φυσική υποδομή για να φτάσει το προϊόν στην αγορά. Επομένως, θα ήταν ένα σοβαρό λάθος να υποτεθεί ότι η προσέγγιση ETS μπορεί να εφαρμοστεί στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Μετά από τις εκτενείς διαβουλεύσεις και ανάλυση αυτών των θεμάτων, η EWEA είναι της άποψης ότι ένα χωρίς περιορισμούς διασυνοριακό εμπόριο Πράσινων Πιστοποιητικών βασισμένο σε Εγγυήσεις Προέλευσης (GoOs) θα περιείχε όλα εκείνα τα στοιχεία στρέβλωσης της αγοράς, που είναι δύσκολο να αποβληθούν χωρίς αποτελεσματικότερο ανταγωνισμό στην Εσωτερική Αγορά Ενέργειας. Ο ανταγωνισμός στην Εσωτερική Αγορά Ενέργειας πρέπει να προηγηθεί του “εικονικού εμπορίου” για να αποφευχθεί η δημιουργία μιας στρεβλής και ακριβής αγοράς.
Η EWEA θεωρεί ότι ένα σύστημα “εικονικού εμπορίου” θα δημιουργούσε αντικίνητρα στα κράτη μέλη, να εξετάσουν τα τρία κύρια στοιχεία ενός επιτυχούς πλαισίου για επενδύσεις στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ: το σύστημα υποστήριξης, τον στρατηγικό προγραμματισμό και λειτουργία του δικτύου και τις βελτιωμένες διαδικασίες προγραμματισμού και αδειοδότησης.
Εάν η Επιτροπή παρ’ όλα αυτά εξετάζει ακόμα την εισαγωγή κάποιου στοιχείου εμπορικής συναλλαγής στην πρότασή της, τότε πρέπει να θεσπιστούν περιορισμοί και μέτρα προστασίας, καθώς και να εξασφαλιστεί συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών για να αποφευχθεί μια μεγάλη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς αποτελέσματα.
Η EWEA προτείνει αυτοί οι περιορισμοί να περιλαμβάνουν και τον περιορισμό του “εικονικού εμπορίου” μόνο στις χώρες που έχουν εκπληρώσει τον εθνικό στόχο τους. Αυτό θα ασκούσε πρόσθετη θετική επίδραση, επειδή θα δημιουργούσε ακόμα ένα κίνητρο για επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για εκείνες τις χώρες που θέλουν να υπερβούν τους στόχους τους. Θα απαιτούσε τον αυστηρό έλεγχο από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη σε συστηματική βάση. Οι εμπορικές συναλλαγές πρέπει να είναι ένας μηχανισμός που θα επιτρέψει τη βελτιστοποίηση της παραγωγής, και όχι ένα υποκατάστατο της εσωτερικής δραστηριότητας.
Επιπλέον, θα απαιτούσε μια απόφαση είτε σχετικά με εμπορικές συναλλαγές προς το τέλος της περιόδου του 2020 (όταν το πρώτο κράτος μέλος θα έχει επιτύχει το στόχο του) ή ενδιάμεσους (ετήσιους ή εξαμηνιαίους) στόχους, που θα συνδυάζονται με ουσιαστικές ποινικές ρήτρες για τη μη συμμόρφωση και έναν αυστηρό, ανεξάρτητο, μηχανισμό ελέγχου του Εγγυήσεων Προέλευσης (GoO) που θα εκδίδονται στα 27 κράτη μέλη. Το σύστημα ελέγχου της ΕΕ θα συνεπάγεται ένα κόστος που πρέπει να σταθμιστεί ενάντια στα θεωρητικά κέρδη που θα προέρχονται από το εμπόριο.
Η EWEA ανυπομονεί να συνεργαστεί με την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια των ερχόμενων μηνών για να εξασφαλίσει μια εφαρμόσιμη και επιτυχή Οδηγία για την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Με τιμή
Δρ Τσιπουρίδης Ιωάννης Πρόεδρος ΔΣ ΕΛΕΤΑΕΝ
Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας
Για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας
ΓΡ. ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ
Βουλή των Ελλήνων
ΠΑ.ΣΟ.Κ. – ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ TΩΝ ΚΙΝΗΜ. ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛ. – ΛΑ.Ο.Σ
ΠΡΟΕΔΡΟ ΕΙΔΙΚΗΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
Ρ.Α.Ε. ΔΕΣΜΗΕ ΚΑΠΕ Δ/ΝΤΗ ΓΡΑΦΕΊΟΥ ΕΕ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ