Λίβανος – Παλαιστίνη: Η βία δεν παράγει ούτε ειρήνη ούτε ασφάλεια

Η απαράδεκτη επιθετικότητα του Ισραήλ δεν άφησε πίσω του μόνο εκατοντάδες θύματα και ρημαγμένες τις κοινωφελείς υποδομές του Λιβάνου. Έδειξε και τα αδιέξοδα όσων δεν είναι σταθερά προσανατολισμένοι στη μη βία – του ισραηλινού κινήματος ειρήνης συμπεριλαμβανομένου.

Για άλλη μια φορά το Ισραήλ πίστεψε πως με τη βία μπορεί να επιβάλει την παρουσία του και να λύσει το πρόβλημα της ασφάλειάς του. Πέφτοντας στην παγίδα των προκλήσεων, επέστρεψε στην πολιτική των μαζικών αντιποίνων. Φαίνεται να ξεχνά πως κάθε φορά που αναλωνόταν σε επιθετικές ενέργειες, ιδρυόταν μια «τρομοκρατική» οργάνωση, με στόχο να το καταστρέψει.

Δεν αρκεί λοιπόν η στήριξη των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας κ.α., με το μπλοκάρισμα αποφάσεων του ΟΗΕ, με πώληση όπλων τελευταίας τεχνολογίας ή η πολιτική ίσων αποστάσεων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Ο ισραηλινός στρατός δεν είναι πια «αήττητος» («εδώ και χρόνια ο στρατός μας δεν παύει να νικάει κι όμως η ασφάλειά μας δεν παύει να χειροτερεύει», λένε εκεί) ενώ το ενοχικό συγχωροχάρτι του δυτικού κόσμου λόγω του Ολοκαυτώματος είναι όλο και πιο δυσκολοχώνευτο.
Βέβαια, θα πρέπει να δεχτούμε πως το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να υπάρχει. Αυτό του αμφισβητείται από μεγάλο μέρος του αραβικού κόσμου και μάλιστα με την υποστήριξη των αδιάκριτων βομβαρδισμών με πυραύλους δεκάδων ισραηλινών πόλεων.

Δεν έχει τόσο νόημα, μάλιστα, η αποκάλυψη της αφορμής της νέας σύγκρουσης, όσο των επιδιώξεων των αντιμαχομένων: από τη μια, η ματαίωση της αναγνώρισης του Ισραήλ από την κυβέρνηση της Χαμάς, η χαλάρωση της πίεσης της Δύσης και η νέα είσοδος στο παιχνίδι της Συρίας και του Ιράν, και από την άλλη η εξουδετέρωση της ένοπλης απειλής της Χεζμπολλάχ, η ανατροπή της «μονομερούς απεμπλοκής» του Ισραήλ, που ξεκίνησε επί Σαρόν για να λάβει «ειρήνη αντί εδαφών» και η ανάφλεξη των εμφύλιων συγκρούσεων στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και στο Λίβανο.

Στην πραγματικότητα, ο φαύλος κύκλος της βίας και του μίσους στην Παλαιστίνη έχει παράξει τα τελευταία χρόνια μια ιδιότυπη αλληλοστήριξη των πιο μιλιταριστικών κύκλων του Ισραήλ με τις φανατικές ισλαμικές οργανώσεις (οι μεν προσφέρουν λόγο ύπαρξης στις δε -κάποια στιγμή οι πρώτοι ενίσχυσαν τις δεύτερες ως αντιστάθμισμα στην ανερχόμενη δύναμη της Φατάχ). Η ίδια πρακτική εφαρμόστηκε με τις επιθέσεις σε μεθοριακούς σταθμούς και τις απαγωγές των Ισραηλινών στρατιωτών, που φαίνεται πως ήταν συνειδητές επιλογές των «σκληρών» της Χαμάς και της Χεζμπολλάχ για να εμποδίσουν εξελίξεις που θα οδηγούσαν στην αναγνώριση του Ισραήλ από τους μετριοπαθείς της πρώτης. Παρόλα αυτά, στις ισραηλινές φυλακές φαίνεται πως έχει διαμορφωθεί πλέον μία συναίνεση μεταξύ κρατουμένων στελεχών της Φατάχ και της Χαμάς για την αποδοχή ενός παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967.

Το κίνημα ειρήνης…

Στο Ισραήλ υπάρχει ένα ειρηνιστικό κίνημα αποφασισμένο, που αντιτίθεται στην κατοχή και στον εποικισμό της Δυτικής Όχθης, αντιτάχθηκε στην ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο το 1982, παράγει refusniks (αντιρρησίες συνείδησης), που δηλώνουν πως δεν υπηρετούν στα κατεχόμενα εδάφη ή δεν πιλοτάρουν βομβαρδιστικά και έχει γεννήσει ειρηνιστικές οργανώσεις όπως η Yesh Gvul (Υπάρχουν Όρια), η Ειρήνη Τώρα!, η Gush Shalom (Μπλόκ της Ειρήνης), οι Γυναίκες με τα Μαύρα και η Taayoush (Συνύπαρξη, στα αραβικά). Εβραίοι και Άραβες του Ισραήλ με πολύ διαφορετικές πολιτικές απόψεις και με μοναδική ιδεολογική πλατφόρμα να εκφράζουν την αλληλεγγύη τους προς τους Παλαιστίνιους των κατεχόμενων, τους βοηθούν να καλλιεργήσουν και να μαζέψουν τη σοδειά τους (συχνά κάτω από τα πυρά εποίκων), να μεταφέρουν νερό (επειδή το τοπικό νερό ήταν δηλητηριασμένο από έποικους), να φέρουν εφόδια (που ήταν μπλοκαρισμένα στα σημεία ελέγχου) κ.α. Όλα αυτά, υποστηριζόμενοι από μερικούς από τους πιο φημισμένους Εβραίους συγγραφείς (Abraham Yehosua, Amos Oz, David Grossmann κ.α.).

…παρέλυσε

Γιατί σήμερα το κίνημα αυτό είναι ανενεργό; Τι έκανε τον Amos Oz π.χ. να λέει σήμερα πως το Ισραήλ διεξάγει αμυντικό πόλεμο; Τι έκανε την περίφημη ομάδα των νέων ιστορικών (που είχαν καταρρίψει τους επίσημους μύθους του Ισραήλ –«είμαστε οι αδύναμοι της περιοχής», «αμυνόμαστε πάντα», «δεν καταπιέζουμε, μας καταπιέζουν» κλπ) να πέσει στην αγκαλιά των μιλιταριστών; Γιατί οι διαδηλώσεις ενάντια στην εισβολή στο Λίβανο του 1982 συγκέντρωναν μισό εκατομμύριο κόσμο και σήμερα δεν μπορούν να συσπειρώσουν ούτε δέκα χιλιάδες; Ποιος είναι ο παράγοντας που συνετέλεσε ώστε «οι φωνές των γερακιών -κάποτε ακραίες- να έχουν καταλάβει τώρα την καρδιά της ισραηλινής κοινωνίας»;

Κάτι πήγε πολύ στραβά.

Η πρώτη (μη βίαιη) Ιντιφάντα (1987-1993)

Όταν η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης συνερχόταν στην Τύνιδα και αποφάσιζε να συνεχίσει την αντίσταση απαγορεύοντας ταυτόχρονα τη χρήση όπλων, εγκαινίαζε έναν αμιγώς πολιτικό αγώνα. Τα χαρακτηριστικά του ήταν η μαζική συμμετοχή των νέων, ιδίως αυτών από τα στρατόπεδα προσφύγων και όλων των στρωμάτων της κοινωνίας, η μεγάλη ικανότητα αυτοοργάνωσης, τα προπλάσματα εναλλακτικών δομών, που επέτρεπαν στους πολίτες να αναλάβουν οι ίδιοι δράση μέσα από μια πλατειά δημοκρατία (με άρνηση συνεργασίας και πολιτική ανυπακοή), αυτοδιαχειριστικής φύσης, σαφώς διακριτής από την «ένοπλη πρωτοπορία», που επιβάλλεται πάνω στην κοινωνία.

Παρόλο που στοίχισε ακριβά (πάνω από 1.000 νεκροί, 10.000 τραυματίες, 14.000 φυλακισμένοι – πάντως όχι ακριβότερα από όσο θα στοίχιζε ένας αγώνας αμιγώς ένοπλος), είχε μεγάλο πολιτικό όφελος: οδήγησε στη συμφωνία του Όσλο (1993) για δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.

Η δεύτερη (ένοπλη) Ιντιφάντα (2000- )

Ο εκφυλισμός των συμφωνιών του Όσλο, η δολοφονία του Γιτζάκ Ράμπιν, η αύξηση του εποικισμού, ο οικονομικός στραγγαλισμός, η περικύκλωση (482 σημεία ελέγχου!) και μετά το Τείχος, οδηγούν στη στρατιωτικοποίηση της δεύτερης Ιντιφάντα, η βία εντείνεται (2000-2003: 800 νεκροί Ισραηλινοί και πάνω από 2.500 Παλαιστίνιοι). Η βίαιη απάντηση των αδύναμων απέναντι στην τρομοκρατία του κράτους του Ισραήλ δεν φαίνεται αξιόπιστη, ούτε πολιτικά αποδεκτή και παραγωγική.

Στελέχη του Yesh Gvul συγκρίνουν την πρώτη με τη δεύτερη Ιντιφάντα: «άνθρωποι που παλαιότερα ήταν ειρηνιστές, σήμερα λένε πως ήταν αφελείς, οι Παλαιστίνιοι δεν αγωνιζόντουσαν για την εθνική τους απελευθέρωση, είναι απλά δολοφόνοι που θέλουν να μας ρίξουν στη θάλασσα». Απ’ ό,τι φαίνεται, η βία αποξένωσε τους Παλαιστίνιους από το μεσαίο πολιτικό-κοινωνικό χώρο, ο οποίος προσχώρησε (κάτω από το κράτος του φόβου και του πανικού) στο μιλιταριστικό στρατόπεδο.

Η λατρεία των Παλαιστινίων μαρτύρων

Από τους άρρωστους στα νοσοκομεία μέχρι τα παιδιά στα σχολεία βλέπουν όλη μέρα, κάθε μέρα, τις αφίσες με τους «μάρτυρες». Η τηλεόραση τους σχολιάζει θετικά, οι οικογένειές τους τιμώνται, παίρνουν επιδόματα κτλ, η αμφισβήτησή τους ισοδυναμεί με συνεργασία με τον εχθρό. Οκτάχρονα παιδιά κάνουν σχέδια να ανατινάξουν λεωφορεία στο Ισραήλ και μητέρες τους επιδοκιμάζουν. Μέχρι το 2003 η τηλεόραση μετέδιδε φιλμάκια που δόξαζαν την ένοπλη αντίσταση με τραγούδια, με σημαίες κλπ, μέχρις ότου ο Αραφάτ ζήτησε να αντικατασταθούν με προγράμματα όπου παιδιά (εβραιόπουλα και παλαιστινιάκια) τραγουδούν μαζί για την ειρήνη. Η κοινωνική συνείδηση όμως έχει διαμορφωθεί αλλιώς.

Τα εγκλήματα πολέμου

Η επίθεση στο Λίβανο, η καταστροφή χωριών, οικισμών, υποδομών, οι εκατόμβες αμάχων, η προσφυγοποίηση και λιμοκτονία εκατοντάδων χιλιάδων, αποτελούν εγκλήματα πολέμου. Όπως, επίσης, οι επιθέσεις στη Γάζα, η σύλληψη Παλαιστινίων υπουργών (που, αφού ανήκουν στη Χαμάς, είναι τρομοκράτες…) η εξολόθρευση μελών της Χαμάς -μαζί με τους γονείς, τα παιδιά και τους γείτονές τους, η εκδικητική καταστροφή των σπιτιών, η απροσχημάτιστη εισβολή σε άλλα.

Η εφαρμογή της ναζιστικής αρχής της συλλογικής ευθύνης είναι απαράδεκτη, από όποιον κι αν εφαρμόζεται: είτε από αυτόν που ανατινάζεται μέσα σε ένα μπαρ, παίρνοντας μαζί του στον «άλλο κόσμο» ακόμη και υποστηριχτές των δικαίων του είτε από αυτούς που, για να εξοντώσουν κάποιους -κρυμένους μέσα στους άμαχους- αντάρτες της Χεζμπολλάχ, δεν διστάζουν να εξολοθρεύσουν μικρά παιδιά.

Και αποτελεί την πειστικότερη απόδειξη για την αποτύφλωση που συνοδεύει την ένοπλη μεθοδολογία, το γεγονός πως ολόκληρος λαός δέχεται να καταστρέφεται ένας άλλος διπλανός λαός, επειδή απήχθησαν δύο στρατιώτες του –μια μέθοδος που εφαρμόζει επίσημα και το κράτος του, όπως και τα βασανιστήρια.

Η ελληνική κοινωνία…

…είναι μαζικά με την Χεζμπολλάχ. Εύκολα ταυτίζεται με κάποιον που θυσιάζεται και μαρτυρά, που είναι μικρός, αδύναμος, καταδιωκόμενος (βοηθά σ’αυτό και η διδασκαλία της ελληνικής ιστορίας). Η αριστερά την υποστηρίζει ή «τα μασάει», γνωρίζοντας πως η Χεζμπολλάχ, δηλ. το «Kόμμα του Θεού», διακηρύσσει ότι κύριος εχθρός της στο εσωτερικό του Λιβάνου είναι το σοσιαλιστικό κόμμα (στη Χάιφα βομβάρδισε τα γραφεία του ΚΚ), πως η Χαμάς υποστηρίζει το καλυμμένο γυναικείο πρόσωπο και απαγορεύει το αλκοόλ και πως η ηθελημένη ή αθέλητη καλλιέργεια της κουλτούρας της βίας κάνει άλλου τύπου βίαια γεγονότα να μην είναι «ορατά», όπως π.χ. η ενδοοικογενειακή βία (βιασμοί, αιμομιξίες, εγκλήματα τιμής), που θάβονται μπροστά στην ανάγκη της αλληλεγγύης στην αντίσταση. Το ότι και η δεξιά και η ακροδεξιά συντάσσονται με τη Χεζμπολλάχ (που σφάζει και Χριστιανούς) δείχνει μάλλον αντισημιτισμό παρά αντιϊμπεριαλισμό.

Τι κάνουμε λοιπόν;

Κανένας νουνεχής άνθρωπος δε μπορεί να συστήσει τη συνέχιση της βίας. Μόνο ο διάλογος μπορεί να αποσοβήσει το χαοτικό φινάλε, με τις ΗΠΑ να εμπλέκονται σε πολεμικές περιπέτειες για να «βοηθήσουν» το Ισραήλ ή να επιβάλλουν τη «δημοκρατία», επιτιθέμενες στη Συρία ή το Ιράν (που είναι ευκολότερο να δαιμονοποιηθεί τώρα, ως προστάτης της Χεζμπολλάχ). Προφανώς τώρα ο διάλογος αυτός είναι δύσκολος. Αλλά το να συνεχίσουν να διαμελίζουν ο ένας τον άλλο δεν είναι περισσότερο δύσκολο;

Ζητάμε λοιπόν:

• Άμεση κατάπαυση του πυρός σε Λίβανο, Ισραήλ και Παλαιστίνη.
• Παρεμβολή διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης.
• Διάλογος και συνολική λύση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων δυνάμεων στην ευρύτερη Mέση Aνατολή.
• Αποχώρηση του Ισραήλ από όλα τα κατεχόμενα εδάφη.
• Απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων και αιχμαλώτων.
• Δημιουργία πραγματικά ανεξάρτητου και κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτος στα σύνορα του ‘67.
• Στήριξη των θυμάτων και της ανοικοδόμησης της περιοχής, επιστροφή των προσφύγων.
• Εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, για αφοπλισμό των πολιτοφυλακών στο Λίβανο, για τήρηση σχέσεων καλής γειτονίας κι ανθρωπιστικής μεταχείρισης των Παλαιστινίων από το Ισραήλ κτλ.
• Αποχώρηση των αμερικάνων και των συμμάχων τους από τη Μέση Ανατολή.

Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης