Μόνο το 1% των απορριμμάτων της χώρας καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής ενώ ταυτόχρονα εισάγει 800.000 τόνους σκουπιδιών κάθε χρόνο!
Κάτι πρωτόγνωρο συμβαίνει τους τελευταίους μήνες στη Σουηδία ως συνέπεια δράσεων και πολιτικών των προηγούμενων αρκετών ετών, κάτι σαν «επανάσταση ανακύκλωσης,” αν θέλετε. Επί του παρόντος, λιγότερο από το 1% των σκουπιδιών που παράγονται στα σουηδικά σπίτια καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής σήμερα, με τα άλλα 99% να ανακυκλώνονται ή να κομποστοποιηούνται.
Η Σουηδία είναι γνωστή εδώ και χρόνια για το “πολυμήχανο” σύστημα διαχείρισης των αποβλήτων που έχουν θέσει σε ισχύ για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Έχουν γίνει τόσο καλοί οι Σουηδοί στο να ανακυκλώνουν τα απορρίμματά τους; Έχουν 32 εργοστάσια καύσης αποβλήτων(WTE) τα οποία παράγουν ενέργεια από την οποία εξυπηρετείται το 20% της τηλεθέρμανσης της Σουηδίας , καθώς και ηλεκτρική ενέργεια για περίπου 250.000 σουηδικά σπίτια. Για να λειτουργήσουν όμως αυτές οι μονάδες η Σκανδιναβική αυτή χώρα αναγκάζεται σήμερα να εισάγει 800.000 τόνους σκουπιδιών κάθε χρόνο από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία, την Ιρλανδία και τη Νορβηγία ώστε να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της και να διατηρήσει την ικανότητα να λειτουργούν οι εγκαταστάσεις καύσης απορριμμάττων. Και λέμε αναγκάζεται γιατί πολύ απλά θα μπορούσε να μην ανακυκλώνει τα σκουπίδια της και να τα καίει ως εύκολη, πρακτική και οικονομική λύση. Παρ΄ όλα αυτά φαίνεται ότι η ανακύκλωση θεωρείται από τους Σουηδούς ως η καλύτερη (προφανώς και οικονομικότερη) πρακτική μακροπρόθεσμα και προκειμένου να είναι συνεπής στις συμβάσεις που έχει το Σουηδικό κράτος με τις εταιρείες καύσης αποβλήτων και παραγωγής ενέργειας, εισάγει σκουπίδια από χώρες που δεν μπορούν να τα διαχειριστούν.
Σύμφωνα με τη διευθύντρια επικοινωνίας της σουηδικής υπηρεσίας διαχείρισης αποβλήτων Άννα-Κάριν Κρίπγουελ, “σήμερα τα απόβλητα είναι εμπόρευμα με διαφορετικό τρόπο από ό, τι ήταν στο παρελθόν. Δεν είναι απλά και μόνο απόβλητα, είναι μια προσοδοφόρα επιχείρηματική δραστηριότητα».
Αυτό είναι αρκετά εντυπωσιακό, ιδίως αν το συγκρίνει με την διαχείριση που γίνεται από τους Αμερικανούς, όπου ανακυκλώνεται μόλις 34% των αποβλήτων τους το 2010. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ περισσότερα από 50% του μέσου όρου οικιακών αποβλήτων κατέληξαν σε χώρους υγειονομικής ταφής, δηλαδή περίπου 136 εκατομμύρια τόνοι σκουπίδια στο σύνολο.
Σύμφωνα με την εφημερίδα New York Times, υπάρχουν κάποιες εγκαταστάσεις καύσης απορριμμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά μόνο ένα μικρό μέρος των αποβλήτων καίγεται, και το μεγαλύτερο μέρος των απορριμάτων καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής ούτως ή άλλως.
Τι γίνεται με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις;
Φυσικά υπάρχει διαμάχη για την καύση των απορριμμάτων ως μέθοδο διαχείρισης των αποβλήτων και παραγωγής ενέργειας. Υπάρχουν τοξικές αναθυμιάσεις και παραγωγή αερίων του θερμοκηποίου, αλλά πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτό εξακολουθεί να είναι μια πολύ καλύτερη εναλλακτική λύση από τους τυπικούς τους χώρους υγειονομικής ταφής που βλέπουμε πιο συχνά στην Αμερική. Κατά μέσο όρο, περισσότερα από 40% του παγκόσμιου όγκου των σκουπιδιών καίγονται κυρίως στην ύπαιθρο χωρίς ποτέ να υπολογίζονται οι ρύποι που παράγονται στις παγκόσμιες στατιστικές. Το γεγονός αυτό όμως καθιστά τη μέθοδο της Σουηδίας φιλικότερη προς το περιβάλλον;
Είναι ατυχές το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή οι επιλογές που έχουμε είναι να μολυθεί ο αέρας είτε το έδαφος γιατί παράγονται πια τόσο πολά σκουπίδια που δεν γίνεται απλά να εξαφανιστούν χωρίς να αφήνουν το οικολογικό αποτύπωμά τους στον πλανήτη. Κι όσο φαίνεται ότι οι κατασκευαστές δεν πρόκειται σύντομα να σταματήσουν να παράγουν προϊόντα ή συσκευασίες που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν, τόσο επαφίεται στο χέρι μας και τη συνείδησή μας να προσέχουμε και να επιλέγουμε τι καταναλώνουμε! Το πρόβλημα των απορριμμάτων σε όλο τον πλανήτη πρέπει να σταματήσει στην πηγή του δηλαδή στην αλλαγή των καταναλωτικών προτύπων. Και ως καταναλωτές δεν πρέπει απλά να βλέπουμε μόνο τα φυσικά πρόσωπα αλλά και τις επιχειρήσεις, τους δημόσιους οργανισμούς και τις κρατικές υπηρεσίες.
Πώς μπορούμε όλοι να γίνουμε περισσότερο ή λιγότερο σαν τους σουηδούς;
Η Σουηδία είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα μιας κοινωνίας που οι πολίτες της ενδιαφέρονται για το περιβάλλον τους και το οικολογικό τους αποτύπωμα. Αν η σουηδική κοινωνία είναι σε θέση να ανακυκλώνει το 99% των αποβλήτων τους, γιατί δεν μπορεί να γίνει το ίδιο και στην υπόλοιπη Ευρώπη; Είναι σίγουρο ότι μπορεί να γίνει, ωστόσο, χρειάζεται λίγο ή πολύ περισσότερη προσπάθεια.
Πραγματικά αξίζει τον κόπο και δειχνει να είναι αποτελεσματικό αρκεί να το συνειδητοποιήσουν οι πολίτες μας κοινωνίας και να κάνουν το πρώτο βήμα. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σήμερα που προσπαθούν να παράγουν μηδένικά ή τουλάχιστον πολύ ελάχιστα απόβλητα. Μπορείτε να διαβάσετε μια από αυτές τις ιστορίες εδώ , δείτε το σούπερ μάρκετ στη Γερμανία που παράγει μηδενικά απόβλητα εδώ και να διαβάσετε σχετικά με το αμερικανικό εστιατόριο που κατάφερε να μην παράγει απόβλητα για δύο χρόνια εδώ, για να εμπνευστείτε για το πώς μπορείτε να αρχίσετε να εφαρμόζετε πρακτικές ελαχιστοποίησης των αποβλήτων, και του οικολογικού αποτυπώματος που αφήνει ο καθένας μας στον πλανήτη.
Εναλλακτικά μπορούμε να συζητήσουμε για καλύτερους όρους δανεισμού για να μπορέσουμε να πληρώσουμε αυτούς που μπορούν να διαχειστούν τα απόβλητά μας είτε είναι Σοηδοί, είτε Βαλκάνιοι, είτε Κινέζοι…