Πολιορκημένη ανάμεσα σε δύο δολοφονικές πυρκαγιές, στους Ταγαράδες και στη βιομηχανία χρωμάτων στο Καλοχώρι βρέθηκε η Θεσσαλονίκη το Σαββατοκύριακο.
Οι πιο επικίνδυνες ουσίες πάνω στον πλανήτη μας δηλητηριάζουν και κανείς δε βγαίνει να μας ενημερώσει ή να εφαρμόσει κάποιο σχέδιο.
«Τι να σας κάνω; Εγώ έχτισα; Εσείς πήγατε και χτίσατε δίπλα στις βιομηχανίες».
Αυτή ήταν η απάντηση του νομάρχη Θεσσαλονίκης κ. Π. Ψωμιάδη, στους κατοίκους του Ελευθερίου-Κορδελιού, που διαμαρτύρονταν στο Νομαρχιακό Συμβούλιο την περασμένη Πέμπτη.
Είναι όμως έτσι; Ποιος τελικά μας προστατεύει; Ποιος ενημέρωσε έγκαιρα τους κατοίκους για τους κινδύνους; Ποιος επέτρεψε να χτίσουν οι εργολάβοι λίγες δεκάδες μέτρα από τις βιομηχανίες και τις επικίνδυνες δεξαμενές; Ποιος πρότεινε και ποιος ενέκρινε το σχέδιο πόλης το 1986, όταν ήδη στις 24.2.1986 είχε εκδηλωθεί το μεγαλύτερο βιομηχανικό ατύχημα που συνέβη στη χώρα μας, αυτό στις δεξαμενές της Jet Oil;
Ήδη βέβαια, ο νόμος 1561/85 επισήμαινε την ανάγκη αναβάθμισης της περιοχής, της μετεγκατάστασης των ρυπογόνων και επικίνδυνων δραστηριοτήτων και της εξεύρεσης νέων χώρων για τις δεξαμενές. Τη θέση αυτή επανέλαβε αρκετές φορές και ο Οργανισμός Θεσσαλονίκης, το Συμβούλιο Ρυθμιστικού σχεδίου κ.α.
Πολύ σύντομα όμως μετά την καταστροφή του 1986 δόθηκαν άδειες λειτουργίας καινούργιων εγκαταστάσεων στον ίδιο χώρο και έγιναν μεγαλύτερες δεξαμενές, σε πιο κοντινές αποστάσεις και παρά τις διαφωνίες και της Πυροσβεστικής.
Είναι ο ίδιος σκανδαλώδης τρόπος με τον οποίο προωθήθηκε η “ανάπτυξη” της χώρας, εξαγοράζοντας συνειδήσεις, μπλοκάροντας την πληροφόρηση και υποθηκεύοντας το μέλλον του τόπου.
Παρόλο που η σημασία της χωροθέτησης των δραστηριοτήτων είναι εξαιρετικά σημαντική για την πρόληψη ενός ατυχήματος, δεν υπάρχουν νομοθετημένα σε εθνικό επίπεδο ουσιαστικά κριτήρια χωροθέτησης, παρά μόνο ένα γενικό ευχολόγιο. Πρακτική συνέπεια αυτής της προφανώς προσχεδιασμένης αδράνειας του κράτους είναι η ανεξέλεγκτη συσσώρευση εκατοντάδων χιλιάδων κυβικών πετρελαιοειδών και άλλων επικίνδυνων εγκαταστάσεων στη Δυτική Θεσσαλονίκη.
Η Νομαρχία, που θεωρητικά ελέγχει τις βιομηχανίες, δεν ασχολείται σοβαρά με τους κινδύνους. Οι έλεγχοι και επιθεωρήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και των συνθηκών εργασίας στις βιομηχανίες, μειώνονται σταθερά, ακόμη και στις εξαιρετικά επικίνδυνες.
Βέβαια, το 1999 ολοκληρώθηκε το γενικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Τεχνολογικών Ατυχημάτων Μεγάλης Έκτασης (Σ.Α.Τ.Α.Μ.Ε.), που περιλαμβάνει διυλιστήρια και εγκαταστάσεις επεξεργασίας προϊόντων πετρελαίου, αποθήκες υγρών και αερίων καυσίμων, εγκαταστάσεις φυτοφαρμάκων κτλ. Το έκανε τελικά το ΥΠΕΧΩΔΕ, λόγω ανικανότητας της Νομαρχίας, που έπρεπε τουλάχιστον να προωθήσει τα ειδικά ΣΑΤΑΜΕ για καθεμία επιχείρηση –κι αυτό δεν ολοκληρώθηκε.
Σύμφωνα μάλιστα με τα κριτήρια της οδηγίας Seveso II οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλού κινδύνου στη Θεσσαλονίκη είναι πάνω από 30. Παρόλα αυτά, το ΣΑΤΑΜΕ περιλαμβάνει 18 εγκαταστάσεις (22 επιχειρήσεις).
Η Seveso ΙΙ δίνει βάρος στην πρόληψη, λέγοντας ότι πρέπει να παίρνονται υπόψη και κριτήρια επικινδυνότητας στο σχεδιασμό των χρήσεων γης καθώς και διορθωτικά μέτρα στην ήδη υπάρχουσα κατάσταση, με περιορισμό των οικισμών, των εγκαταστάσεων κλπ, ώστε να μην υπάρχουν κίνδυνοι για τους πολίτες. Επίσης, συνεκτιμάται το φαινόμενο domino ενώ προβλέπεται πιο άμεση εμπλοκή των πολιτών. Οι πολίτες όμως και οι συλλογικές τους δραστηριότητες αντιμετωπίζονται με καχυποψία και το δικαίωμά τους στην πληροφόρηση παραμένει χωρίς περιεχόμενο.
Το ζήτημα αφορά όλη την πόλη. Όμως εκεί κοντά κατοικούν περίπου 50.000 άτομα, χώρια οι χιλιάδες εργαζόμενοι στα 1700 περίπου μικρά και μεγάλα εργοστάσια, που λειτουργούν. Ζουν λίγες δεκάδες μέτρα μακριά από τις δεξαμενές βενζίνης, από εγκαταστάσεις με τοξικές, εύφλεκτες και εκρηκτικές ύλες, οι οποίες σε περίπτωση ατυχήματος απειλούν με σημαντικές βλάβες τη δημόσια υγεία και απειλούν τη ζωή εργαζομένων και των περιοίκων.
Σίγουρα το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται μόνο με ευχολόγια αλλά με την αλλαγή του βιομηχανικού μοντέλου ανάπτυξης. Όμως άμεσα απαιτείται:
• Συνολική μελέτη χωροθέτησης των δραστηριοτήτων σε σχέση με την επικινδυνότητα στην περιοχή και μετεγκατάσταση κάποιων
• Σύνταξη των Ειδικών ΣΑΤΑΜΕ
• Συγκρότηση αποτελεσματικών και ευέλικτων μηχανισμών ελέγχου
• Διενέργεια αιφνίδιων έλεγχων
• Πλήρης ενημέρωση και ασκήσεις ετοιμότητας των πολιτών
• Αναθεώρηση του Ρυθμιστικού σχεδίου
Η Νομαρχία έχει τις δικές της ευθύνες. Γι’ αυτό και πρέπει να τις αναλάβει.
Μιχάλης Τρεμόπουλος,
νομαρχιακός σύμβουλος,
υποψήφιος νομάρχης Θεσσαλονίκης, ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ- ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
ecology-trem@nath.gr