Ένα δάσος για το πρώην στρατόπεδο Καρατάσιου

του Γιώργου Μπλιώνη (Δρ. Βιολογίας / Οικολογίας)

Έχουν ακουστεί κατά καιρούς πολλές προτάσεις ανάπλασης ή «αξιοποίησης» του πρώην στρατοπέδου Καρατάσιου, το οποίο βρίσκεται στα όρια του Δήμου Παύλου Μελά. Και είναι βέβαιο ότι θα ακουστούν και πολλές ακόμη, καθώς θα πλησιάζουμε στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2014, πέρα βέβαια από την κυβερνητική κατεύθυνση του ΤΑΙΠΕΔ για ξεπούλημα και οικοπεδοποίηση. Ίσως όμως θα μπορούσαν πιο εύκολα να συναινέσουν οι φορείς της πόλης σε ένα κεντρικό στοιχείο της μελλοντικής εικόνας της περιοχής, γύρω από το οποίο θα μπορούσαν να γίνουν διάφορες άλλες προτάσεις και να το διεκδικήσουν με καλύτερους όρους. Και αυτό το στοιχείο δεν μπορεί να είναι άλλο από τη δημιουργία ενός μεγάλου και συμπαγούς πράσινου χώρου, από αυτούς που είναι παντελώς ανύπαρκτοι από την πολύπαθη Δυτική Θεσσαλονίκη, ίσως και από ολόκληρο το πολεοδομικό συγκρότημα. Και όταν λέμε «πράσινο χώρο» δεν εννοούμε γκαζόν με λίγες τριανταφυλλιές, ούτε «κήπους του ανατέλλοντος ήλιου»! Αυτό που εννοούμε είναι ένα πραγματικό και αυθεντικό δάσος!

Ο ίδιος ο χώρος των 689 στρεμμάτων παρέχει μια τέτοια μοναδική ευκαιρία για την πόλη, καθώς περίπου η μισή από αυτή την έκταση είναι ελεύθερη κτισμάτων και κατασκευών. Πρόκειται για το κομμάτι που γειτνιάζει με την εσωτερική Περιφερειακή Οδό και το Νοσοκομείο Παπαγεωργίου. Η πρόταση που κάνουμε λοιπόν ως Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης είναι να μετατραπεί αυτή η έκταση σε δάσος με βελανιδιές και μάλιστα με το είδος που ιστορικά έχει καταγραφεί ως το κυρίαρχο του φυσικού οικοσυστήματος που κυριαρχούσε κατά το παρελθόν στην περιοχή, δηλαδή τη Χνοώδη Δρυ (Querqus pubescens). Έτσι, το μελλοντικό αυτό οικοσύστημα θα αποτελέσει ένα παράδειγμα ιστορικής οικολογικής αποκατάστασης, αλλά και εκπαίδευσης για την ιστορία και το περιβάλλον. Οι εκπαιδευτικές δυνατότητες αυξάνονται αν συνυπολογίσει κανείς την κοίτη του Ξηροποτάμου που ορίζει τη μια πλευρά του στρατοπέδου, αλλά και το Αρχαιολογικό Πάρκο των Βυζαντινών Νερόμυλων που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση, στην τοποθεσία Μυλοτόπι Μετεώρων. Στην περιοχή του Ξηροποτάμου μάλιστα, το δάσος μπορεί να μετατραπεί σε υδροχαρές, με φύτευση ειδών όπως πλατάνια, λεύκες, ιτιές και σκλήθρα, αποκτώντας έτσι ακόμη μεγαλύτερη οικολογική αξία. Η χρηματοδότηση μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE.

Μια τέτοια πρόταση βέβαια είναι συμβατή με ήπιες δράσεις στην υπόλοιπη έκταση, από πρωτοβουλίες πολιτών, όπως οι Περιαστικές Καλλιέργειες, ή Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις για θέματα όπως η ανακύκλωση ή κομποστοποίηση σκουπιδιών, οι προσαρμοσμένες στις αστικές συνθήκες εφαρμογές ήπιων μορφών ενέργειας, οι μετακινήσεις με ποδήλατα, οι ξεναγήσεις εντός της περιοχής, κ.ο.κ., με παράλληλη αποκατάσταση των ήδη υπαρχόντων κτηρίων του στρατού, με κοινή διαχείριση από ειδικό φορέα που θα συντονίζει όλες αυτές τις πρωτοβουλίες, με τη συμμετοχή και του Δήμου, αλλά χωρίς την πλήρη κυριαρχία του. Αντίθετα, η άγρια οικοπεδοποίηση θα είναι εντελώς ασύμβατη με τη σημερινή εικόνα αυτής της έκτασης, αλλά και με την κοινή λογική και τις ανάγκες της πόλης. Ακόμη και τα οικονομικά δεδομένα της ήπιας εκδοχής που προτείνουμε, μπορεί να μην είναι εντυπωσιακά άμεσα, αλλά μπορούν να οικοδομήσουν σταδιακά μια εναλλακτική τοπική οικονομία, η οποία μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο ανθεκτική στις σημερινές συνθήκες κρίσης.

 

(Δημοσιεύτηκε στην εφ. Μακεδονία, της 29^ης Ιουνίου 2013: http://www.makthes.gr/news/opinions/106271/)