Τα ηνία του πλανήτη έχουν πάψει να ελέγχονται από μία και μόνο υπερδύναμη, καθώς αναδεικνύονται ολοένα και περισσότερες περιφερειακές δυνάμεις με αυξανόμενη οικονομική και διπλωματική ισχύ. Ενόσω διευρύνεται η παγκόσμια αλληλεξάρτηση και το εμπόριο, η Ευρώπη μπορεί να επωφεληθεί εάν καταφέρει να αναπτύξει περαιτέρω την αποδοτικότητα των πόρων της και τη βασισμένη στη γνώση οικονομία της. Οι μελλοντικές μετατοπίσεις της οικονομικής ισχύος ενδέχεται να σημαίνουν τη συρρίκνωση της παγκόσμιας επιρροής της ΕΕ στο μέλλον. Βλέποντας τις τρέχουσες αλλαγές στους μηχανισμούς παγκόσμιας διακυβέρνησης, ο σχεδιασμός των πολιτικών για την αποτελεσματική εκπροσώπηση των ευρωπαϊκών συμφερόντων στη διεθνή σκηνή είναι μία αυξανόμενη πρόκληση.
Γιατί αυτή η παγκόσμια μετατόπιση ισχύος έχει σημασία για σένα;
Όταν οι χώρες αναπτύσσονται σχετικά γρήγορα, κερδίζουν συχνά σε οικονομική ισχύ λόγω της διεύρυνσης των αγορών τους από άποψη παραγωγής και κατανάλωσης. Αυτή την ισχύ μπορούν να τη χρησιμοποιούν σε διεθνείς διαπραγματεύσεις επί οικονομικών θεμάτων (όπως οι εμπορικοί φραγμοί και οι προδιαγραφές προϊόντων). Μπορούν όμως επίσης να χρησιμοποιούν την αυξανόμενη επιρροή τους και σε άλλους τομείς, μεταξύ των οποίων και οι διαπραγματεύσεις για το περιβάλλον.
Οι πόροι που τροφοδοτούν τις εθνικές οικονομίες επηρεάζουν επίσης τη διεθνή ισορροπία δυνάμεων. Η κατοχή σημαντικών πόρων μπορεί να βελτιώνει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα και επιρροή των αναδυόμενων οικονομιών, δεδομένης ιδίως της άνισης κατανομής των πόρων σε παγκόσμιο επίπεδο. Για παράδειγμα, περισσότερο από το 50 % των παγκόσμιων αποθεμάτων λιθίου, ενός μετάλλου που χρησιμοποιείται αυτή τη στιγμή στην παραγωγή υβριδικών και εξ ολοκλήρου ηλεκτρικών αυτοκινήτων, πιστεύεται ότι βρίσκεται στη Βολιβία.
Η παγκόσμια χρήση του νεοδυμίου, βασικού υλικού για διάφορες τεχνολογίες λέιζερ υψηλών εφαρμογών, αναμένεται να τετραπλασιαστεί κατά τα επόμενα 30 χρόνια. Αξιόλογες ποσότητες του στοιχείου αυτού υπάρχουν μόνο στην Κίνα. Επομένως, η ανάπτυξη των σχετικών με το στοιχείο αυτό κλάδων θα εξαρτηθεί σχεδόν απόλυτα από την Κίνα και την παραγωγική της ικανότητα. Εν προκειμένω, οι συνέπειες για τις δύο χώρες που διαθέτουν τους συγκεκριμένους πόρους, αλλά και για τις οικονομίες που βασίζονται στις εισαγωγές, θα είναι σημαντικές.
Διάγραμμα 1: Επιλεγμένες πρώτες ύλες
Γιατί έχει σημασία για την Ευρώπη η εντατικοποίηση του παγκόσμιου ανταγωνισμού για τους φυσικούς πόρους; Η πρόσβαση σε αυτούς είναι παράγοντας καθοριστικής σημασίας για την παραγωγική βάση της Ευρώπης. Η Ευρώπη είναι σχετικά φτωχή σε φυσικούς πόρους και αναγκάζεται να εισάγει τους περισσότερους από αυτούς που χρειάζεται.
Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. Global megatrends: intensified global competition for resources: www.eea.europa.eu/soer/europe-and-the-world/megatrendsen