Να σωθεί το αρχιτεκτονικό μνημείο «Παλατάκι» στα Λιμενάρια της Θάσου

Να μετατραπεί σε σύμβολο Ελληνο-Γερμανικής φιλίας και συνεργασίας.

Ερώτηση για το κτίριο με το προσωνύμιο “Παλατάκι”, ένα αριστούργημα κεντροευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής που διασώζεται στα Λιμενάρια της Θάσου, κατέθεσε χθες στην ευρωβουλή ο Μ. Τρεμόπουλος. Το κτίριο κτίστηκε το 1903, στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του Γερμανού επιχειρηματία εξορύξεων F. Speidel και σε σχέδια του ονομαστού ιταλού αρχιτέκτονα Pietro Arigoni. Αποτέλεσε το Κτίριο Διοίκησης των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, όπως και την αφορμή για την οικοδόμηση ολόκληρου του χωριού των Λιμεναρίων. Το μετάλλευμα από την εξόρυξη στην ορεινή περιοχή «Βούβες» έφτανε σε μικρό λιμένα πίσω από το “Παλατάκι” με βαγονέτα σε σιδηροτροχιές. Σ’ εκείνη την περιοχή κατασκευάστηκαν εγκαταστάσεις επεξεργασίας και φορτοεκφόρτωσης του ορυκτού σε πλοία. Ολόκληρο το συγκρότημα, με τις μεταγενέστερες επεμβάσεις που έγιναν, σώζεται μέχρι σήμερα σε καλή κατάσταση. Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες της εταιρείας διήρκεσαν έως το 1912 και συνεχίστηκαν υπό άλλη διοίκηση μετά, έως και την οριστική διακοπή των εργασιών το 1962.

Το ΙΓΜΕ έχει αναλάβει σχετικές μελέτες και παρεμβάσεις κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, το μνημείο παραμένει ουσιαστικά απροστάτευτο και κινδυνεύει με άμεση κατάρρευση λόγω διάβρωσης του εδάφους κάτω από τα θεμέλιά του.

Ο Μ. Τρεμόπουλος δήλωσε:  «Αυτό το εξαιρετικό μνημείο της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στα Λιμενάρια χρειάζεται άμεσες παρεμβάσεις προστασίας. Αλλά και ολόκληρη η γύρω περιοχή αποτελεί ένα μνημειακό σύνολο με ευρωπαϊκή σημασία και διεθνή εμβέλεια που θα μπορούσε να ανακηρυχθεί ως “Γεωπάρκο”. Θα κάνουμε ότι μπορούμε για να υποστηρίξουμε τους τοπικούς συλλόγους και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που κάνουν έκκληση για τη διάσωση του μνημείου και τη μετατροπή του σε μεταλλευτικό μουσείο, κέντρο οικοτουρισμού και κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Επίσης, είναι μια ευκαιρία για να προωθήσουμε το συγκεκριμένο ζήτημα ως αντικείμενο διακρατικής συνεργασίας Γερμανίας – Ελλάδας και την ανάδειξη του μνημείου ως «συμβόλου» καλών σχέσεων των δύο χωρών, σε αντιστάθμιση και των πρόσφατων αντιμαχιών που προκάλεσε στην κοινή γνώμη των δύο χωρών η πρόσφατη δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα».

Ακολουθεί η πλήρης ερώτηση:

Θέμα: Προστασία αρχιτεκτονικού – μεταλλευτικού μνημείου στη Θάσο

Το κτίριο με το προσωνύμιο “Παλατάκι” κτίστηκε το 1903 στα Λιμενάρια της Θάσου[1], από το Γερμανού επιχειρηματία εξορύξεων F. Speidel και σε σχέδια του  ιταλού αρχιτέκτονα Pietro Arigoni. Αποτέλεσε το Κτίριο Διοίκησης της επιχείρησης , αλλά και την απαρχή ολόκληρου του γειτονικού οικισμού των Λιμεναρίων. Το μετάλλευμα έφθανε από την ορεινή περιοχή «Βούβες»[2] με βαγονέτα σε σιδηροτροχιές. Κατασκευάστηκαν επίσης εγκαταστάσεις επεξεργασίας και φορτοεκφόρτωσης του ορυκτού σε πλοία. Το συγκρότημα λειτούργησε μέχρι το 1962 και σώζεται σήμερα σε σχετικά καλή κατάσταση.

Παρά τις μελέτες και παρεμβάσεις του ΙΓΜΕ κατά τις τελευταίες δεκαετίες[3], το αρχιτεκτονικό μνημείο παραμένει ουσιαστικά απροστάτευτο και κινδυνεύει με άμεση κατάρρευση λόγω διάβρωσης του εδάφους κάτω από τα θεμέλιά του. Τοπικοί σύλλογοι και οικολογικές οργανώσεις κάνουν έκκληση για τη διάσωσή του και τη μετατροπή του σε μεταλλευτικό μουσείο, κέντρο οικοτουρισμού και κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Τι μέτρα προτίθεται να λάβει ώστε το «Παλατάκι» Λιμεναρίων Θάσου να προστατευτεί και να αναδειχθεί μαζί με τα μεταλλευτικά μνημεία της ευρύτερης περιοχής, ως μνημειακό σύνολο ευρωπαϊκής και διεθνούς σημασίας;
2. Είναι δυνατό στα μέτρα αυτά να περιληφθεί και η ενθάρρυνση της διακρατικής συνεργασίας Γερμανίας – Ελλάδας για την ανάδειξη του μνημείου ως «συμβόλου» καλών σχέσεων των δύο χωρών, σε αντιστάθμιση και των πρόσφατων αντιμαχιών που προκάλεσε στην κοινή γνώμη των δύο χωρών η πρόσφατη δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα;

---

[1] Έχει χαρακτηριστεί Μνημείο Νεοτέρων Χρόνων (περιλαμβάνεται στη σχετική λίστα του Υπ. Πολιτισμού, http://www.culture.gr/2/21/213/21304n/g213dn01.html) και «έργο τέχνης  που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία» (ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ896/20565/30-4-82 & ΦΕΚ713/τβ/27-9-82).

[2] Χαρακτηρισμένη ως «ιστορικός τόπος», ΥΠΠΟ/ΔΝΣΑΚ/77766/219/6-10-2006. Στην ίδια περιοχή εντοπίστηκαν ευρήματα αρχαίας μεταλλευτικής δραστηριότητας.

[3] “Καινοτόμες Τεχνολογικές – Τεχνικές Καταγραφής & Αξιοποίησης Απορριμμάτων Μεταλλευτικής και Μεταλλουργικής Βιομηχανίας & Εγκαταλειμμένων Δημοσίων Μεταλλείων. Πιλοτικές Εφαρμογές”, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα», Γ’ Κ.Π.Σ. Σχετικό ενημερωτικό έντυπο μπορεί να βρεθεί και στην ιστοσελίδα: http://www.igme.gr/04_thasos_greek_s.pdf