Παρέμβαση προαναγγέλλει η Κομισιόν
Έντονη ανησυχία της για τους αυξανόμενους θανάτους καφέ αρκούδων στην Εγνατία και τους κάθετους άξονές της, εκφράζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Απαντώντας σε γραπτές ερωτήσεις του ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων Μιχάλη Τρεμόπουλου, ο απερχόμενος επίτροπος κ. Δήμας δηλώνει ότι η Κομισιόν θα ζητήσει από την Ελλάδα να πάρει πρόσθετα και πιο αποτελεσματικά μέτρα για να σταματήσουν τόσο οι θανατώσεις αρκούδων από τροχαία ατυχήματα, όσο και το παράνομο κυνήγι τους.
Στις ερωτήσεις του ο Μιχάλης Τρεμόπουλος, περιέγραφε το πρόβλημα και τις αιτίες του (ελλιπείς προδιαγραφές περίφραξης, απουσία περασμάτων, υψηλά όρια ταχύτητας κλπ) και ρωτούσε την επιτροπή για τα μέτρα που θα ζητούσε ώστε οι αυτοκινητόδρομοι που κατασκευάζονται με κοινοτική συγχρηματοδότηση να πληρούν επαρκείς προδιαγραφές ασφαλείας για τα μεγάλα θηλαστικά. Ταυτόχρονα πρότεινε συγκεκριμένες προδιαγραφές για οδικά έργα, όπως ευρείες υπόγειες διαβάσεις ή «πράσινες γέφυρες», ώστε να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά τα προβλήματα από την κατάτμηση των οικοτόπων.
Η Επιτροπή στην απάντησή της αναγνωρίζει το πρόβλημα και δηλώνει την ανησυχία της, ενημερώνοντας ότι μόνο συγκεκριμένο μέτρο που δήλωσε η ελληνική κυβέρνηση, ήταν η ανάρτηση 34 ενημερωτικών πινακίδων για τους οδηγούς. Διαβεβαιώνει ότι θα ζητήσει από τη χώρα μας, και άλλα πιο αποτελεσματικά μέτρα προκειμένου να μειωθούν δραστικά οι θάνατοι αρκούδων τόσο από τα οδικά ατυχήματα, όσο και από το παράνομο κυνήγι τους.
«Επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά το έλλειμμα πολιτικής βούλησης της χώρας μας για την προστασία των απειλούμενων ειδών», δήλωσε ο Ευρωβουλευτής Μιχάλης Τρεμόπουλος. «Οι υπεύθυνοι της Εγνατίας Οδού και του Υπουργείου Υποδομών οφείλουν να υιοθετήσουν, έστω και τώρα, τις προδιαγραφές που έχουν κατατεθεί από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις για τα μεγάλα θηλαστικά. Άμεσες λύσεις ζητά επίσης το πρόβλημα του παράνομου κυνηγιού, και οι ελλιπείς αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ στους πληττόμενους κτηνοτρόφους. Ελπίζουμε η ευρωπαϊκή παρέμβαση να αλλάξει τη στάση των ελληνικών αρχών, ώστε να μην χρειαστούν νομικά μέτρα. Τα προβλήματα, τέλος, της Εγνατίας ελπίζουμε να χρησιμεύσουν ως μάθημα για την χάραξη και τις προδιαγραφές του αυτοκινητόδρομου Ε-65, που διασχίζει και αυτός τον βιότοπο της καφέ Αρκούδας».
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο των ερωτήσεων και της απάντησης του Επιτρόπου Σταύρου Δήμα.
1η Ερώτηση
Θέμα: Ανάγκη για λήψη μέτρων προστασίας της καφέ αρκούδας από τροχαία ατυχήματα
Την τελευταία πενταετία, 24 άτομα του σπάνιου και απειλούμενου είδους της καφέ αρκούδας (ursus arctos) έχουν βρει το θάνατο σε τροχαία ατυχήματα που συνέβησαν στην Εγνατία Οδό και στους κάθετους άξονές της που κατασκευάστηκαν με ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση στην περιοχή της Β. Πίνδου (Νομοί Καστοριάς, Κοζάνης και Φλώρινας), στη ΒΔ Ελλάδα. Οκτώ περιστατικά συνέβησαν μόνο τους τελευταίους 7 μήνες. Τα τροχαία ατυχήματα στην Ελλάδα αποτελούν πλέον την πρώτη αιτία θανάτου για το είδος.
Από πολλές πηγές έχει επισημανθεί ότι η κατασκευή των συγκεκριμένων οδικών έργων δεν έγινε με κατάλληλες προδιαγραφές για την προστασία των απειλούμενων μεγάλων θηλαστικών της περιοχής, αλλά και των ανθρώπων. Ειδικά η περίφραξη κρίνεται ως ανεπαρκής, καθώς έχουν παραβλεφθεί πλήρως οι προδιαγραφές που έχουν επανειλημμένα προτείνει σχετικές περιβαλλοντικές ΜΚΟ. Επίσης, δεν υπάρχουν επαρκή περάσματα ούτε για αρκούδες αλλά ούτε και για τους ντόπιους αγρότες. Τέλος, το ισχύον όριο ταχύτητας των 130 χλμ. είναι πολύ υψηλό, γεγονός που καθιστά πολύ δύσκολη την ακινητοποίηση των οχημάτων και αυξάνει δραματικά την κατανάλωση καυσίμων.
Έχοντας υπόψη ότι οδικά έργα στην περιοχή συνεχίζουν να κατασκευάζονται με τις ίδιες ακατάλληλες προδιαγραφές και ότι η καφέ αρκούδα περιλαμβάνεται στον κατάλογο ειδών προτεραιότητας (Παράρτημα Ι) και στον κατάλογο των ειδών η διατήρηση των οποίων επιβάλλει το καθορισμό δικτύου ειδικών ζωνών προστασίας της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43/EOK (ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σελ. 7),
Ερωτάται η Επιτροπή:
- Κρίνει ως επαρκείς τις προδιαγραφές κατασκευής των νέων αυτών οδικών αξόνων (συμπεριλαμβανομένων των περιφράξεων) και την έγκριση των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων; Αν όχι προτίθεται να συνεχίσει τη χρηματοδότησή τους;
- Τι μέτρα προτίθεται να ζητήσει από την ελληνική κυβέρνηση για να περιοριστεί δραστικά ο αριθμός θανάτων ειδών της άγριας ζωής από τροχαία ατυχήματα στους νέους άξονες της Εγνατίας Οδού, που κατασκευάστηκαν και συνεχίζουν να κατασκευάζονται στην περιοχή της Βόρειας Πίνδου;
- Πρέπει στα μέτρα αυτά να περιλαμβάνεται και ο τακτικός έλεγχος της τήρησης των προδιαγραφών που έχουν θέσει στη σχετική διαβούλευση περιβαλλοντικές ΜΚΟ;
2η Ερώτηση
Θέμα: Αντιμετώπιση επιπτώσεων από κατάτμηση οικοτόπων που επιφέρει η κατασκευή οδικών υποδομών
Την τελευταία πενταετία, 24 άτομα του σπάνιου και απειλούμενου είδους της καφέ αρκούδας (Ursus arctos) έχουν βρει το θάνατο σε τροχαία ατυχήματα που συνέβησαν στην Εγνατία Οδό και στους κάθετους άξονές της που κατασκευάστηκαν με ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση στην περιοχή της Β. Πίνδου (Νομοί Καστοριάς, Κοζάνης και Φλώρινας), στη ΒΔ Ελλάδα.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ινστιτούτο για την Ευρωπαϊκή Περιβαλλοντική Πολιτική (IEEP) έχει συντάξει κείμενο με κατευθυντήριες πρακτικές σχετικό με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος εκτός του δικτύου «NATURA 2000» (Βλ. Guidance on the implementation of Article 3 of the Birds Directive (79/409/EEC) and Article 10 of the Habitats Directive (92/43/EEC) Aug 2007. Guidance on the maintenance of landscape connectivity features of major importance for wild flora and fauna). Επιπλέον, με χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο πλαίσιο της δράσης «COST 341. Habitat Fragmentation due to Transportation Infrastructure» από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο ΙΕΝΕ (Infra Eco Network Europe) συντάχθηκε ένα ειδικό εγχειρίδιο με τίτλο: «WILDLIFE AND TRAFFIC. A European Handbook for Identifying Conflicts and Designing Solutions».
Ερωτάται η Επιτροπή:
Έχουν γίνει βήματα για την αξιοποίηση και εφαρμογή των προαναφερθέντων εξειδικευμένων κειμένων που έχουν παραχθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τα οποία είναι αποτέλεσμα εξειδικευμένης εργασίας για την αντιμετώπιση και εξομάλυνση των σχετικών προβλημάτων;
Απάντηση του Επιτρόπου
E-5875/09EN
E-5875/09EL
E-5876/09EL
Απάντηση του κ. Δήμα εξ ονόματος της Επιτροπής (5.2.2010)
Ο εν λόγω αυτοκινητόδρομος απετέλεσε το αντικείμενο εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ[1], όπως τροποποιήθηκε. Η διαδικασία της εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων ολοκληρώθηκε με την έκδοση των κοινών υπουργικών αποφάσεων, οι οποίες συνιστούν την περιβαλλοντική άδεια. Οι κοινές υπουργικές αυτές αποφάσεις περιλαμβάνουν επίσης ειδικούς περιβαλλοντικούς όρους που αποβλέπουν στην προστασία της καφέ αρκούδας· προβλέπεται εξάλλου υποχρέωση παρακολούθησης των επιπτώσεων του έργου στον πληθυσμό του είδους.
Η Επιτροπή έχει συνείδηση της δραματικά αυξανόμενης θνησιμότητας καφέ αρκούδων εξαιτίας των οδικών ατυχημάτων, ιδίως στο οδικό δίκτυο της Δυτικής Μακεδονίας (συμπεριλαμβανομένου του αυτοκινητόδρομου της Εγνατίας) που έχουν αντίκτυπο στα ενδιαιτήματα (οικοτόπους) του είδους και έχει ήδη θέσει το θέμα στις ελληνικές αρχές, οι οποίες δήλωσαν ότι επρόκειτο να τοποθετηθούν 34 ειδικές πινακίδες σε κατάλληλα σημεία του οδικού δικτύου ώστε να ειδοποιούνται οι οδηγοί. Εν προκειμένω όμως η Επιτροπή διατηρεί έντονες ανησυχίες και, βάσει των πληροφοριών που της διαβίβασε το Αξιότιμο Μέλος του Κοινοβουλίου καθώς και των εισηγήσεων μη κυβερνητικών περιβαλλοντικών οργανώσεων (ΜΚΟ), θα ζητήσει από τις ελληνικές αρχές να λάβουν περισσότερα και αποτελεσματικότερα μέτρα προκειμένου να μειωθούν δραστικά οι εξ ατυχήματος θάνατοι αρκούδων, καθώς και η παράνομη θήρα τους, ούτως ώστε να πληρούνται οι σχετικές απαιτήσεις της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ[2] για τους οικοτόπους.
Σε ό,τι αφορά τα εξειδικευμένα κείμενα στα οποία αναφέρεται το Αξιότιμο Μέλος του Κοινοβουλίου σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης της κατάτμησης των ενδιαιτημάτων (οικοτόπων), η Επιτροπή έχει ήδη επιστήσει την προσοχή των κρατών μελών στις εν λόγω συστάσεις και στην αξία τους ως πολύτιμων εργαλείων πρόληψης ή άμβλυνσης των επιπτώσεων από τις επίπεδες υποδομές, ιδίως εφόσον εμπλέκονται συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα και θα εξακολουθήσει να τα προάγει, ακόμη και στο πλαίσιο της δράσης της για τη βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των μεγάλου μεγέθους σαρκοβόρων.
E-5876/09EN
Answer given by Mr Dimas on behalf of the Commission (5.2.2010)
The highway project in question has been made subject to an environmental impact assessment in accordance with the requirements of Directive 85/337/EEC[3], as amended. The environmental impact assessment procedure has been concluded by the adoption of Joint Ministerial Decisions, which constitute the environmental permit. These Joint Ministerial Decisions have also included specific environmental conditions aiming at the protection of the brown bear; an obligation to monitor the effects of the project on the species population is included.
The Commission is aware of the alarming increased mortality of brown bears due to road accidents occurring especially on the road network of Western Macedonia (including the Egnatia motorway) that affects the habitat of the species, and has already raised the matter with the Greek authorities who have indicated that 34 specific signposts would be erected at appropriate spots of the road network to alert drivers. The Commission remains highly concerned about the issue and, on the basis of information provided by the Honourable Member, as well as of suggestions formulated by environmental non-governmental organisations (NGOs) in a recent communication, it shall ask the Greek authorities to take further and more effective measures in order to drastically reduce incidental killing of bears, as well as their illegal hunting, so that they meet the relevant requirements of the Habitats Directive 92/43/EEC[4].
As regards specific guidance referred to by the Honourable Member on measures to address habitat fragmentation, the Commission has already drawn the attention of the Member States on these recommendations as valuable tools to prevent or mitigate effects from linear infrastructure, especially in relation to EU co-financed projects, and shall continue to promote them, also in the context of its action to improve conservation status of Large Carnivores.
[1] ΕΕ L 175 της 5.7.1985
[2] ΕΕ L 206 της 22.7.1992
[3] OJ L 175, 5.7.1985
[4] OJ L 206, 22.7.1992