Στις 23 Φεβρουαρίου 2010, μια δημόσια ακρόαση πραγματοποιήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με το ζήτημα της πολιτικής για τα ναρκωτικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με την πρόσκληση του Έλληνα ευρωβουλευτή Μιχάλη Τρεμόπουλου και της ENCOD (Ευρωπαϊκή Συμμαχία για Δίκαιες και Αποτελεσματικές Πολιτικές για τα Ναρκωτικά), περίπου 40 αντιπρόσωποι ευρωπαϊκών κοινωνικών οργανώσεων από 15 διαφορετικές χώρες συναντήθηκαν με σκοπό να καταθέσουν τις προτάσεις τους στα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με την προσέγγιση που η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να υιοθετήσει στο μέλλον σχετικά με τις απαγορευμένες ουσίες. Την ακρόαση παρακολούθησαν οι εκπρόσώποι της Διεύθυνσης Συντονισμού για τα Ναρκωτικά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και οι ευρωβουλευτές Dennis de Jong (Ολλανδία, Αριστερά) και Μιχάλης Τρεμόπουλος (Ελλάδα, Πράσινοι).
Η ακρόαση έγινε δύο εβδομάδες πριν την ετήσια συνάντηση της Επιτροπής Ηνωμένων Εθνών για τα ναρκωτικά στη Βιέννη.
Το βασικό θέμα στην ημερήσια διάταξη της δημόσια ακρόασης ήταν η «Έκθεση σχετικά με τις παγκόσμιες παράνομες αγορές ναρκωτικών 1998 – 2007» που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2008. Αυτή η μελέτη πραγματοποιήθηκε από μια ομάδα αναγνωρισμένων ερευνητών για τις ουσίες και στην οποία πρόεδρευσαν ο καθηγητής Peter Reuter του Ερευνητικού Κέντρου RAND των ΗΠΑ και ο κ. Franz Trautmann του Ιδρύματος Trimbos της Ολλανδίας. Η μελέτη προέκυψε λόγω της πολυετούς απαίτησης από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για την εκπόνηση μίας ανεξάρτητης αξιολόγησης των συνεπειών της ποινικοποίησης των ναρκωτικών ανα τον κόσμο.
Η έκθεση παρουσιάστηκε από την Διεύθυνση Συντονισμού για τα Ναρκωτικά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τα συμπεράσματα της έκθεσης καταρρίπτουν τα βασικά επιχειρήματα της απαγορευτικής πολιτικής για τα ναρκωτικά, δηλαδή πως αυτή αποτελεί εργαλείο για τη μείωση της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσής τους. Σύμφωνα με την έκθεση, τέτοιες πρακτικές έχουν ελάχιστες επιπτώσεις στην παγκόσμια παράνομη αγορά των ναρκωτικών, η ετήσια αξία της οποίας εκτιμάται σε 300 δισεκατομμύρια δολάρια.
- Οι έλεγχοι στην παραγωγή έχουν μερικές, κατά τόπους, επιτυχίες αλλά είναι ανίκανες να επηρεάσουν τη διαθεσιμότητα των ναρκωτικών συνολικά.Ομοίως οι έλεγχοι διακίνησης δεν είναι πλέον επιτυχείς.
- Η θεραπεία μειώνει την βλάβη των εξαρτημένων χρηστών και της κοινωνίας χωρίς όμως να μειώνει την εξάπλωση της χρήσης ναρκωτικών.
- Οι προσπάθειες πρόληψης παρεμποδίζονται από την έλλειψη προγραμμάτων αποδεδειγμένης αποτελεσματικότητας.
- Η πολιτική μείωση της βλάβης έχει βοηθήσει έναν αυξανόμενο αριθμό χωρών αλλά στρέφεται σε ένα μόνο τμήμα του προβλήματος ναρκωτικών.
- Η καταστολή έχει αποτύχει να αποτρέψει τη συνεχή διαθεσιμότητα σε, διαρκώς, χαμηλότερες τιμές. Επιπλέον έχει προκαλέσει σημαντικές βλάβες, που κατανέμονται ανισομερώς στις χώρες της Ε.Ε..
- Η ποινικοποίηση των ναρκωτικών είναι μια σημαντική αιτία της βίας, της διαφθοράς, της περιβαλλοντικής καταστροφής και της βλάβης στην δημόσια υγεία. Αυτά τα προβλήματα είναι υπεύθυνα για το θάνατο, την ασθένεια και τη σοβαρή επιδείνωση της ποιότητας ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων, καταναλωτών, των οικογενειών τους και της κοινωνίας ευρύτερα.
Εν ολίγοις, το συμπέρασμα της έκθεσης είναι ότι η πολιτική της απαγόρευσης έχει προκαλέσει τεράστια βλάβη και εάν έχει προσφέρει θετικά, αυτά είναι ελάχιστα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι άξια συγχαρητηρίων για την εκπόνηση της έρευνας που επίσημα κατέγραψε αυτό το συμπέρασμα. Τώρα, πρέπει να ενεργήσει με βάση αυτήν την γνώση. Το να την αγνοήσει ισοδυναμεί με εγκληματική αμέλεια.
Επομένως η δημόσια ακρόαση ζητά από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναλάβουν τις ακόλουθες πρωτοβουλίες.
1. Να διοργανώσουν το συντομότερο δυνατόν μια ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής για το μέλλον της πολιτικής για τα ναρκωτικά, στην οποία να προσκληθούν οι εθνικές και τοπικές αρχές, μέλη των Κοινοβουλίων και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων από τα 27 κράτη μέλη. Ο στόχος της συνόδου κορυφής πρέπει να είναι να ερευνηθούν τα περιθώρια για την εφαρμογή των καινοτόμων πολιτικών για τα ναρκωτικά που δεν βασίζονται στην απαγόρευση, αλλά στα ευρήματα της έκθεσης Reuters Trautmann και στην εμπειρία των τοπικών αρχών και της Κοινωνίας των Πολιτών.
2. Να εκδώσει μια γενική σύσταση στα κράτη μέλη προκειμένου να καταστεί πολιτική προτεραιότητα η αναθεώρηση των πολιτικών τους για τα ναρκωτικά. Η ΕΕ πρέπει να επιτρέψει σε κάθε χώρα να επιλέξει τις πολιτικές για τα ναρκωτικά που θεωρεί επαρκείς, μέσα σε ένα πλαίσιο του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ατομικής ελευθερίας και της κοινωνικής συνοχής, που να προκαλούν τις λιγότερες παράπλευρες επιπτώσεις στην κοινωνία.
3. Να χρησιμοποιήσουν την ευκαιρία της επερχόμενης συνεδρίασης της Επιτροπής για τα Ναρκωτικά των Ηνωμένων Εθνών στη Βιέννη, για να υπογραμμίσουν τη σημασία της μείωσης της βλάβης και να προωθήσουν μια συζήτηση σχετικά με την αναθεώρηση των Συνθηκών των Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου να διευκολυνθούν οι εναλλακτικοί τρόποι αντιμετώπισης του θέματος που δεν βασίζονται στην απαγόρευση
4. Να ερευνήσει τους τρόπους ώστε να αυξηθεί το περιθώριο της ανοχής προς τις πρωτοβουλίες που λήφθηκαν από τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να δημιουργήσουν κλειστα κυκλώματα παραγωγής και διανομής μίας μικρής ποσότητας κάνναβης που προορίζεται για προσωπική χρήση, ως προσπάθεια να μειωθεί η βλάβη και η εξάρτηση από την μαύρη αγορά.