Το ΠΑΝΔΟΙΚΟ για το νόμο περί κεραιών

Το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) απέστειλε προς τον Πρωθυπουργό κ. Κ. Καραμανλή, τους Υπουργούς Εσωτερικών κ. Προκόπη Παυλόπουλο, ΠΕΧΩΔΕ κ. Γ. Σουφλιά, Μεταφορών κ. Μιχάλη Λιάπη, κ. Δημ. Αβραμόπουλο, Επικρατείας κ. Θ. Ρουσόπουλο, την Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., το ΣΥΝΗΓΟΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ, το ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, και τον ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ το παρακάτω Υπόμνημα, σχετικά με το νέο νόμο για τις κεραίες:

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ (ΠΑΝΔΟΙΚΟ)

Στη συνεδρίαση της 17/1/2006 ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής o Ν. 3431/06 «περί ηλεκτρονικών επικοινωνιών» στον οποίο συμπεριλαμβάνονται οι νέες διατάξεις που θα ρυθμίζουν εφεξής την εγκατάσταση και λειτουργία των σταθμών βάσης και των κεραιών κινητής τηλεφωνίας. Το πρόβλημα της εγκατάστασης κεραιών κινητής τηλεφωνίας (συνήθως καμουφλαρισμένων) με παράνομο και αυθαίρετο τρόπο, ειδικά μέσα στα αστικά κέντρα, έχει γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια.

Σύμφωνα με τις εκθέσεις των ειδικών επιστημόνων η επιστημονική γνώση για τους κινδύνους που συνεπάγεται η πρόσκαιρη ή η μακροχρόνια έκθεση στη μη ιοντίζουσα ακτινοβολία, όπως είναι αυτή που εκπέμπεται από τους σταθμούς βάσης κινητής τηλεφωνίας (υψίσυχνη ηλεκτρονική ακτινοβολία – «Non-Ionizing Radiation» [NIR]), είναι ακόμα αναμφισβήτητα ελλιπής. Ειδικότερα, παρατηρείται επιστημονική αβεβαιότητα ως προς το εύρος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κινδύνων από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, καθώς και ως προς την ανεκτή ποσότητα έκθεσης και τις αναγκαίες αποστάσεις από τις πηγές ακτινοβολίας.

Το προηγούμενο νομικό καθεστώς για την εγκατάσταση και τη λειτουργία κεραιών κινητής τηλεφωνίας ήταν εξαιρετικά πολύπλοκο, αντιφατικό με αποσπασματικές και αντισυνταγματικές ρυθμίσεις εντείνοντας το παραπάνω πρόβλημα, γι’ αυτό ήταν επιτακτική ανάγκη η θεσμοθέτηση ενός νέου νομικού πλαισίου. Για το λόγο αυτό προσπαθήσαμε, ως ΠΑΝΔΟΙΚΟ, να συμβάλλουμε με τις προτάσεις μας, στα πλαίσια της «Δημόσιας Διαβούλευσης» του Υπουργείου Μεταφορών, επί του νομοσχεδίου που δημοσιεύθηκε το καλοκαίρι. Με μεγάλη απογοήτευση διαπιστώνουμε ότι καμία πρότασή μας δεν έγινε αποδεκτή, το νομικό πλαίσιο όχι μόνο δεν απλοποιήθηκε και δεν ξεκαθάρισε, αλλά έγινε ακόμη πιο πολύπλοκο και εν τέλει δημιουργήθηκε ένα απολύτως ευνοϊκό πλέγμα για τις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας προκειμένου να γεμίσουν απρόσκοπτα με κεραίες κάθε γειτονιά, σε αντίθεση με τα όσα εξαγγέλλονταν νωρίτερα από τους αρμοδίους του νομοθετούντος Υπουργείου Μεταφορών και Τηλεπικοινωνιών.

Ειδικότερα επί των ρυθμίσεων του νέου νόμου έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής :

1. Ο νέος νόμος ορίζει ότι σε περίπτωση εγκατάστασης κεραιών σε απόσταση 300 μέτρων από την περίμετρο των νοσοκομείων, σχολείων, γηροκομείων κλπ. τα όρια έκθεσης του κοινού απαγορεύεται να υπερβαίνουν το 60% των τιμών που καθορίζονται στα άρθρα της ΚΥΑ 53571/3839/2000. Απαγορεύεται η εγκατάσταση κεραιών σε κτιριακές εγκαταστάσεις σχολείων, νοσοκομείων και γηροκομείων. Το Υπουργείο δηλαδή παραβλέπει τις προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη που κάνει λόγο ως μόνο μέτρο προφύλαξης την καθιέρωση απόστασης από κατοικημένες περιοχές, συνεχίζει να επιτρέπει την εγκατάσταση αυτών ακόμη και δίπλα σε σχολεία και αναιρεί στο σύνολό του παλαιότερο νομοσχέδιο (Οκτώβριος 2003), το οποίο καθιέρωνε το κριτήριο της απόστασης των 300 μέτρων από κατοικημένες περιοχές, παραβλέποντας, μεταξύ άλλων, ότι στην περιφέρεια δεν υπάρχει η δυνατότητα μετρήσεων της ακτινοβολίας ή κάποιου άλλου ελεγκτικού μηχανισμού, προκειμένου όντως να διαπιστώνεται ότι οι εταιρίες θα τηρούν τα όρια.

Σημειώνουμε γι’ άλλη μια φορά ότι τα όρια της Κ.Υ.Α. 53571/3839/2000 δεν μπορούν να αποτελέσουν ασφαλές κριτήριο προστασίας, και «σχετική μόνο αξία έχουν», αφού βασίζονται μόνο στις θερμικές επιπτώσεις και στις αποδεδειγμένες επιδράσεις, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη και τις μη θερμικές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία και γενικότερα τους πιθανολογούμενους κινδύνους από την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.

2. Με το νέο νόμο ορίζεται ότι πολεοδομικές παραβάσεις σε ακίνητα επί των οποίων ήδη υφίσταται κατασκευή κεραίας δεν θα θίγουν τη νομιμότητα της άδειας της κατασκευής της κεραίας, εφόσον οι παραβάσεις δεν αφορούν την κεραία ή τον οικίσκο αυτής ή την ασφάλεια του κτιρίου και υπό την προϋπόθεση ότι το κτίριο ή το δώμα επί του οποίου τοποθετείται η κεραία δεν στερείται αδείας. Η έλλειψη ελέγχου της νομιμότητας του ακινήτου έχει ως συνέπεια σε αρκετές περιπτώσεις την εγκατάσταση κεραιών σε ακίνητα που θα έχουν αυθαίρετες κατασκευές, αν και απαγορεύονται από το Γ.Ο.Κ. οικοδομικές εργασίες σε ακίνητα με αυθαιρεσίες.

3. Η διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, η οποία έως σήμερα γινόταν από το Νομάρχη μετά την υποβολή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), αλλάζει πλήρως. Πλέον η Μ.Π.Ε. θα κατατίθεται στην οικεία Γ.Γ. Περιφέρειας, η οποία θα αποφαίνεται μετά την γνωμοδότηση της Εθνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (Ε.Ε.Α.Ε.). Αυτό σημαίνει ότι παρακάμπτεται η τοπική κοινωνία, η οποία πλέον δεν θα έχει λόγο σε ζητήματα που την αφορούν και που άπτονται της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος. Ωστόσο η γνωμάτευση της Ε.Ε.Α.Ε. δεν μπορεί να αξιολογήσει και με περιβαλλοντικά κριτήρια τη κατάλληλη θέση για την εγκατάσταση των σταθμών βάσης και να περιγράφει τα αναγκαία μέτρα που επιβάλλεται να ληφθούν για να αποφευχθούν ή να μειωθούν οι επιπτώσεις στο ανθρωπογενές, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον από την εγκατάσταση των κεραιών. Επίσης δεν καταρτίσθηκαν ειδικές προδιαγραφές για τις Μ.Π.Ε που αφορούν εγκατάσταση κεραιών κινητής τηλεφωνίας, ώστε να αντιμετωπισθούν κατά
τρόπο ειδικό και εμπεριστατωμένο τα κρίσιμα ζητήματα που συνάπτονται με τις επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον από την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.

4. Στις ήδη εγκατεστημένες παράνομες κεραίες δίνεται η δυνατότητα εκ των υστέρων υποβολής Μ.Π.Ε. και έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, ανοίγοντας το δρόμο της νομιμοποίησης χιλιάδων παράνομων κεραιών μέσα στις πόλεις. Πέρα όμως από αυτό, η εν λόγω ρύθμιση έρχεται σε αντιδιαστολή με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας σύμφωνα με την οποία η έλλειψη της Μ.Π.Ε και της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων δεν μπορεί να καλυφθεί με την τήρηση εκ των υστέρων της παραπάνω διαδικασίας.

5. Ο νόμος συνεχίζει να εξαιρεί το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης από οποιαδήποτε διαδικασία αδειοδότησης και ελέγχου των επιπτώσεων της δημόσιας υγείας. Και δεν ελήφθησαν υπόψη οι πιο πρόσφατες μελέτες σχετικά με την επικινδυνότητα της μη ιονίζουσας ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας έτσι ώστε να μειωθούν σημαντικά τα όρια της επιτρεπόμενης έκθεσης και να θεσπισθούν ελάχιστες αποστάσεις.

6. Δεν υιοθετήθηκε η αρχή της προφύλαξης η οποία ενσωματώθηκε στο πρωτογενές κοινοτικό δίκαιο με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), άρθρα 130Ρ-Τ και στο αρ.174 παρ.2 της Ε.Συνθ.Ε.Κ. και θεωρείται (και από το Δ.Ε.Κ.) δεσμευτικός κανόνας δικαίου άμεσης εφαρμογής και συνεπώς σύμφωνα και με το αρ. 28παρ.1 του Συντάγματος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύει από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου. Σε διεθνές επίπεδο το στοιχειώδες μέτρο προφύλαξης είναι η καθιέρωση απόστασης από κατοικημένες περιοχές. Αυτό ισχύει σε πολλές χώρες της Ευρώπης (Γερμανία, Αυστρία, Σουηδία, Ιταλία κλπ.) δεδομένου ότι δεν υφίστανται όρια ασφαλείας, αλλά όρια επικινδυνότητας. Επίσης δεν εφαρμόζεται ούτε η αρχή της συνετής αποφυγής.

Επειδή είναι σαφές ότι αφαιρούνται πλέον ακόμη και αυτές οι περιορισμένες αρμοδιότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ανοίγει ο δρόμος γι’ ακόμη περισσότερες κεραίες μέσα στις πόλεις χωρίς πλέον δυνατότητα άμυνας των πολιτών.

Επειδή πολλές ρυθμίσεις του νέου νόμου είναι αμφίβολης συνταγματικότητας και έρχονται σε ευθεία αντίθεση με την νομολογία του ΣτΕ.

Επειδή ο νέος νόμος δεν διαφυλάσσει τη δημόσια υγεία ενώ είναι σίγουρο ότι και η κοινωνική ειρήνη θα διαταραχθεί σημαντικά.

Επειδή τέλος είναι αντίθετος με το Κοινοτικό Δίκαιο το οποίο οφείλει να σέβεται και να εφαρμόζει η χώρα μας.

ΖΗΤΟΥΜΕ

Να τροποποιηθεί άμεσα ο νέος νόμος σύμφωνα με τις προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, τη νομολογία του ΣτΕ αλλά και με τις δικές μας όπως κατατέθηκαν το καλοκαίρι του 2005 στο Υπουργείο Μεταφορών στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης επί του δημοσιευθέντος νομοσχεδίου.

Η ΕΠΤΑΜΕΛΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ