Του Σ. Αιγαιοπελαγίτη
Ο οικο-σοσιαλισμός αποτελεί ένα ρεύμα σκέψης που συνδυάζει στοιχεία από μαρξισμό, σοσιαλισμό, πράσινη πολιτική, οικολογία και το κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Κεντρική πεποίθηση αποτελεί ότι η επέκταση του καπιταλιστικού συστήματος είναι η αιτία του κοινωνικού αποκλεισμού, της φτώχειας και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, μέσω της παγκοσμιοποίησης και του ιμπεριαλισμού, υπό την επίβλεψη των καταπιεστικών κρατών και των διακρατικών δομών. Οι οικο-σοσιαλιστές υποστηρίζουν τη μη-βίαιη διάλυση του καπιταλισμού και του κράτους, εστιάζοντας στη συλλογική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής από ελεύθερα συνεταιρισμένους παραγωγούς, με όλες τις μορφές κυριαρχίας να έχουν καταργηθεί (ιδιαίτερα η ανισότητα των φύλων και ο ρατσισμός) και στην αποκατάσταση των δημόσιων αγαθών. Για τον τοπικό έλεγχο των φυσικών πόρων αξιοποιούν την μαρξιστική έννοια της αξίας χρήσης ενάντια στην κυρίαρχη ανταλλακτική αξία.
Οι οικο-σοσιαλιστές ασκούν κριτική σε πολλές μορφές (του παρελθόντος και του παρόντος) τόσο της πράσινης πολιτικής όσο και του σοσιαλισμού. Από τον τελευταίο διατηρούν ιδιαίτερα τους απελευθερωτικούς στόχους της «πρώτης εποχής» του κινήματος ενώ ασκούν δριμύτατη κριτική στις γραφειοκρατικές και ελιτίστικες σοσιαλιστικές θεωρίες, όπως ο Μαοϊσμός, ο Σταλινισμός και ο γραφειοκρατικός κολεκτιβισμός ή κρατικός καπιταλισμός. Από την άλλη μεριά, στηλιτεύουν πολλούς εντός του πράσινου κινήματος για το γεγονός ότι δεν είναι ανοιχτά αντι-καπιταλιστές, για το ότι δρουν πολιτικά εντός του υπάρχοντος καπιταλιστικού, κρατιστικού συστήματος, για τον απολίτικο εθελοντισμό τους, ή για την ενασχόληση με αποκλειστικά τεχνολογικές λύσεις. Επίσης, ασκούν κριτική στα πράσινα οικονομικά, στον τοπικισμό, στη Βαθιά Οικολογία, στο Βιοπεριφερισμό, ακόμη και σε κάποιες εκφάνσεις της ριζοσπαστικής οικολογίας, όπως ο οικο-φεμινισμός και η Κοινωνική Οικολογία. Θεωρούν ότι οι βασικές πολιτικές αρχές της πολιτικής οικολογίας (οι 4 πυλώνες ή οι 10 αξίες – κλειδιά) θα έπρεπε να περιλαμβάνουν και το αίτημα για την απελευθέρωση της εργασίας και το τέλος του διαχωρισμού μεταξύ παραγωγών και των μέσων παραγωγής.
Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/Ecosocialism
Οικο-σοσιαλιστικές πτυχές μπορούμε να διακρίνουμε σε μια σειρά παλιών διανοητών του οικολογικού κινήματος, όπως ο Barry Commoner, ο Rudof Bahro και ο Andre Gorz, όπως και εντός των Γερμανών fundis (π.χ. η Γιούτα Ντίτφουρτ). Ωστόσο, οι πρόσφατες πρωτοβουλίες που σηματοδοτούν την εμφάνιση ενός υπαρκτού ρεύματος μπορούν να εντοπιστούν στην κυκλοφορία του αμερικάνικου περιοδικού «Καπιταλισμός, Φύση, Σοσιαλισμός» (στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’90 – http://www.cnsjournal.org/), του βιβλίου του David Pepper “Ecosocialism: From Deep Ecology to Social Justice” (1994) και κυρίως στη δημοσίευση του «Οικοσοσιαλιστικού Μανιφέστου» των J. Kovel & M. Loewy (2001) – το οποίο μπορεί να βρεθεί μεταφρασμένο και εδώ:
http://www.prosanatolismoi.gr/main/index.php?option=com_content&task=view&id=104&Itemid=44
Το Μανιφέστο οδήγησε σε μια σειρά πρωτοβουλίες που κορυφώθηκαν πρόσφατα σε μια συγκέντρωση στο Παρίσι (7 και 8 Οκτωβρίου 2007), όπου αποφασίστηκε η δημιουργία ενός οικοσοσιαλιστικού διεθνούς δικτύου πολιτών. Σ’ αυτήν τη συνάντηση συμμετείχαν αντιπρόσωποι από Βρετανία, Γαλλία, Ελλάδα, Βραζιλία, Δανία, Ιταλία, Ελβετία, Βέλγιο, ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλία. Επίσης, αποφασίστηκε το πρώτο, ιδρυτικό συνέδριο του δικτύου, να γίνει στο Μπελέμ της Βραζιλίας τον Ιανουάριο του 2009, μαζί με το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ. Στο Παρίσι εκλέχτηκε 16μελής συντονιστική γραμματεία, ανοικτή, για να συμπεριλάβει, σύντομα, εκπροσώπους από την Ασία, την Αφρική και την ανατολική Ευρώπη, και ανατέθηκε στους Loewy και Kovel να ξαναγράψουν, βελτιώνοντας και επικαιροποιόντας το, το οικοσοσιαλιστικό μανιφέστο που είχαν δημοσιεύσει πριν 6 χρόνια. Από την ελληνική πλευρά συμμετείχαν στη διάσκεψη στο Παρίσι οι: Γεράσιμος Σκλαβούνος, Γιώργος Μητραλιάς (που συμμετέχει και στη συντονιστική γραμματεία), Τάσος Πανταζίδης, Βασίλης Χρυσός, Σόνια Μητραλιά (όλοι από το ΣΥΡΙΖΑ και συνιστώσες του όπως το Κόκκινο και η Οικολογική Παρέμβαση).
Πηγή: Σκλαβούνος Γ. (2007). Δημιουργήθηκε το Οικοσοσιαλιστικό Διεθνές Δίκτυο (NEW). Μπορεί να βρεθεί στην ιστοσελίδα:
http://www.prosanatolismoi.gr/main/index.php?option=com_content&task=view&id=112&Itemid=44
Ωστόσο, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι πρόσωπα – κλειδιά στο συγκεκριμένο ρεύμα, ανήκουν σε Πράσινα κόμματα. Τρανταχτά παραδείγματα αποτελούν οι Joel Kovel (Green Party of USA) και Derek Wall (Green Party of England and Wales). Ο πρώτος είναι καθηγητής ψυχιατρικής και ψυχανάλυσης και έγινε μέλος των Πράσινων των ΗΠΑ το 1990 (ενώ είχε φλερτάρει προσωρινά και με την Κοινωνική Οικολογία του Μ. Μπούκτσιν). Υπήρξε υποψήφιος του κόμματος για γερουσιαστής της Ν. Υόρκης ενώ διεκδίκησε και το χρίσμα του υποψηφίου του κόμματος για τις προεδρικές εκλογές του 2000 ενάντια στην υποψηφιότητα του R. Nader. Σήμερα είναι υπεύθυνος έκδοσης του περιοδικού «Καπιταλισμός, Φύση, Σοσιαλισμός». Ο δεύτερος είναι καθηγητής πολιτικής επιστήμης και εντάχθηκε στους Πράσινους της Βρετανίας το 1980. Από το 1989 έγινε γνωστός ως ο εκπρόσωπος της «αριστερής πτέρυγας» του κόμματος, η οποία μετατράπηκε σε επίσημο ρεύμα το 2006 (Green Left). Τα τελευταία δύο χρόνια εκλέγεται ως ένας από τους δύο κύριους εκπρόσωπους (Principal Speakers) του κόμματος (φέτος η άλλη εκπρόσωπος είναι η Caroline Lucas), οι οποίοι αποτελούν την άτυπη ηγεσία του. Διατηρεί και ένα ενδιαφέρον ιστολόγιο (blog) στο διαδίκτυο: http://another-green-world.blogspot.com/
Βασισμένοι σ’ αυτό το παρελθόν της οικοσοσιαλιστικής σκέψης εντός των Πράσινων Κομμάτων, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι μια οικοσοσιαλιστική συνιστώσα κάλλιστα θα μπορούσε να υπάρχει και στους Οικολόγους – Πράσινους, συμβάλλοντας στο διάλογο που γίνεται εντός τους και τον πλούτο των ιδεών που αναπτύσσονται. Ήδη υπάρχουν αρκετά μέλη με αριστερή καταγωγή που έχουν εκφάνσεις του συγκεκριμένου ρεύματος στο λόγο τους. Η συμβολή τους στο διάλογο οικολογίας – αριστεράς μπορεί να είναι εξίσου σημαντική, ιδιαίτερα με φίλους εντός του ΣΥΡΙΖΑ που προσπαθούν να αναπτύξουν αυτές τις ιδέες, με άλλες δυσκολίες από το χώρο τους, όπως η έλλειψη αυτοκριτικής διάθεσης για όψεις του αριστερού κινήματος στην Ελλάδα και του μαρξισμού γενικότερα, αλλά και η συνεργασία με μαοϊκές και σταλινικές οργανώσεις. Σημειώνουμε επίσης το γεγονός ότι ορισμένοι αποκαλούμενοι οικο-σοσιαλιστές εντός της ελληνικής αριστεράς, δεν είναι παρά κλασσικοί μαρξιστές που δύσκολα αποδέχονται την όποια κριτική ασκείται στο μαρξιστικό έργο, προσπαθώντας να το διατηρήσουν στην ολότητά του.
Προδημοσίευση από το περιοδικό “Εν Οίκω”